Platform Humanisering van de Ouderenzorg
Wat is goede (ouderen)zorg?
Hoe creëer je binnen de ouderenzorg ruimte voor zingevingsvragen?
Wat betekent 'de mens centraal' binnen de ouderenzorg?
Middels het Platform van de Ouderenzorg delen onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek hun kennis en expertise over de ouderenzorg met professionals en vrijwilligers. Het platform wordt gecoördineerd door prof. dr. Anne Goossensen, hoogleraar zorgethische aspecten van informele zorg, en prof. dr. Anja Machielse, bijzonder hoogleraar Empowerment van Kwetsbare Ouderen.
Lezingenreeks voor professionals in de ouderenzorg
Het Platform Humanisering Ouderenzorg van de Universiteit voor Humanistiek organiseert drie maal per jaar een themamiddag voor professionals en vrijwilligers die werkzaam zijn in de ouderenzorg. In deze bijeenkomsten ligt de focus op vragen over humanisering en zingeving, vragen die vaak vergeten worden in het onderzoek naar ouderen en ouderenzorg. Per bijeenkomst staat een thema centraal.
De bijeenkomsten worden verzorgd door onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek. Zij presenteren hun bevindingen over onderzoek naar (kwetsbare) ouderen, levensvragen en zingeving, de kwaliteit van zorg en zorgrelaties, geestelijke begeleiding, verantwoording, aansluiting van informele en formele vormen van zorg, en passende methoden om deze thema's te bespreken.
Voor wie?
Voor professionals uit verschillende beroepsgroepen, zoals verpleegkundigen en psychologen, (huis)artsen, specialisten ouderenzorg, praktijkondersteuners en fysiotherapeuten, maatschappelijk werkers, en vrijwilligers in het veld van de ouderenzorg.
Download flyer met de lezingenreeks voor 2017-2018.
Terugblik lezingenreeks vanaf 2015
10 december 2015 - De ervaringswereld van het voltooide leven
Spreker: Dr. Els van Wijngaarden
Referent: Prof. dr. Peter Derkx
Voorzitter: Prof. dr. Anja Machielse
"Ik ben klaar met leven, maar het lijkt wel alsof de dood mij is vergeten."
De term voltooid leven raakt steeds meer ingeburgerd in Nederland. Maar wat bedoelen ouderen eigenlijk als ze zeggen dat hun leven voltooid is en welke ervaringswereld gaat hierachter schuil? Dr. Els van Wijngaarden presenteerde de uitkomsten van haar onderzoek en wat deze betekenen voor de praktijk van de ouderenzorg. Hoe kun je als naaste of als hulpverlener adequaat op een dergelijke stervenswens reageren?
Lees het verslag van deze bijeenkomst hier!
11 februari 2016 - Gedwongen opname en humanisering van de ouderenzorg?
Spreker: Dr. Mr. Susanne van den Hooff
Referenten: Drs. Annie Klink en Prof. dr. Pieter Ippel
Voorzitter: Prof. dr. Anne Goossensen
Gedurende het proces van gedwongen opname van mensen met het syndroom van Korsakov worden spanningsvelden zichtbaar mede als gevolg van de verschillende verantwoordelijkheden van zorgprofessionals, juridische professionals en familieleden/mantelzorgers. Goede zorg kan daardoor in de verdrukking komen. De sleutel naar humaniteit en goede zorg ligt mogelijk in ‘Transcending Responsibilities’.
Susanne van den Hooff deelde haar inzichten en ging in debat met specialist ouderengeneeskunde Annie Klink (Noorderbreedte) en jurist prof. dr. Pieter Ippel (University College Roosevelt).
Lees het verslag van deze bijeenkomst hier!
14 april 2016 - Anders verantwoorden in de ouderenzorg
Spreker: Dr. Merel Visse
Voorzitter: Prof. dr. Anja Machielse
Tijdens deze bijeenkomst vertelde Dr. Merel Visse over het project Anders Verantwoorden in de ouderenzorg, dat zij in opdracht van Actiz (programma Kwaliteitsbewustzijn) en in samenwerking met het Vumc/Metamedica uitvoerde. In dit project werd gezocht naar nieuwe manieren van verantwoorden door ouderenzorginstellingen, waarbij aandacht is voor zowel leef- als systeemwereld. Het project mondde uit in een Manifest (te downloaden via: http://www.actiz.nl/stream/manifestandersverantwoorden.pdf).
9 juni 2016 - Indicatoren voor zingeving in de ouderenzorg
Spreker: Dr. Wander van der Vaart
Voorzitter: Prof. dr. Anja Machielse
Is het mogelijk en kwalitatief verantwoord om indicatoren op te stellen voor het ‘omgaan met zingeving in de ouderenzorg’ en de doorwerking daarvan op het welzijn van ouderen? Wander van der Vaart besprak resultaten van een kwalitatief onderzoek dat de UvH verrichte in opdracht van VILANS en Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen. De uitkomsten werden besproken in het licht van mogelijkheden en onmogelijkheden van sterk gestructureerde metingen op thema’s zoals zingeving in de ouderenzorg. Promovenda en geestelijk verzorgster Claude Weijers reageerde op het verhaal van Van der Vaart.
22 september 2016 - Kwaliteit van zorg vanuit een zorgethisch perspectief - de Touch Point Methode
Spreker: Esther Kuis
Voorzitter: Prof. dr. Anne Goossensen
Esther Kuis vertelde over haar onderzoek naar kwaliteit van zorg vanuit een zorgethisch perspectief. Zij ging in op de Touch Point Methode die krachtige feedback genereert op de kwaliteit van zorgrelaties vanuit het ervaringsperspectief van cliënten. Waarin voelen zij zich wel of niet gezien, gehoord, erkend? Het programma startte met een presentatie over een zorgethische visie op kwaliteit en het centrale concept van responsiviteit. Daarna was er een workshop, waarin deelnemers in levenden lijve konden ervaren wat de impact van de Touch Point Methode kan zijn.
10 november 2016 - Vrijwilligers in de ouderenzorg
Sprekers: Dr. Pien Bos en Prof.dr. Anja Machielse
Voorzitter: Prof. dr. Anja Machielse
Onderzoekers Pien Bos (foto) en Anja Machielse presenteerden hun onderzoek naar de inzet van vrijwilligers bij vereenzaamde ouderen.
Koppelingen zijn alleen succesvol als de wederzijdse verwachtingen van de ouderen en de vrijwilligers op elkaar aansluiten. Dit vraagt scherpe keuzes omtrent de doelgroep en het soort vrijwilligers dat wordt ingezet. De belangrijkste eisen aan de vrijwilligers zijn goede relationele vaardigheden en de bereidheid een langdurige verbinding met een oudere aan te gaan. Ook moet de professionele back-up van de vrijwilligers goed zijn geregeld.
De publicatie is gratis te bestellen: https://www.movisie.nl/publicaties/complexe-verwachtingen.
Spreker: dr. Gaby Jacobs
Voorzitter: Prof. dr. Anne Goossensen
Referent: dr. Vivianne Baur
Onderzoekster Gaby Jacobs deelt in deze bijeenkomst haar inzichten over eigen regie in de zorg aan ouderen thuis. Zij heeft net een project afgerond gericht op verpleegkundigen in de wijk ter ondersteuning van eigen regie van ouderen in hun leven en zorg. Hierin valt op dat verpleegkundigen het maar lastig vinden om de slag te maken van ‘zorgen voor’ naar ‘ondersteuning van eigen regie of zelfzorg’. Het gaat gepaard met paradoxen in het beleid die het voor de uitvoerende werkers ‘spannend’ maken hoe nog goede zorg te verlenen. Zij kadert dit verhaal in theorie over een relationeel perspectief op persoonsgerichte zorg. Er is expliciete aandacht voor wat de verpleegkundigen hebben geleerd in dit project en vooral ook: wat hieraan heeft bijgedragen. Met als vraag of dit soort interventies kunnen leiden tot een transformatie in de zorg of dat hiervoor toch iets anders nodig is.
23 maart 2017, 15.00 - 17.30 uur
‘Shadowing’ als methode om inzicht te krijgen in de ervaringen van ouderen in (ziekenhuis)zorg
Spreker: dr. Hanneke van der Meide
Voorzitter: Prof.dr. Anne Goossensen
Onderzoekster Hanneke van der Meide werkte voor haar proefschrift met de methode 'shadowing' om het perspectief van kwetsbare ouderen die zorg ontvangen te verkennen. Zij deelt haar inzichten in het werken met deze methode. Uitgangspunt is dat patiënten de zorg vaak anders ervaren dan professionals denken en dat deze ervaringen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan kwaliteitsverbetering. Hoe toegang te krijgen tot deze ervaringen van ouderen? En in het bijzonder ervaringen van ouderen die het lastig vinden om hun gedachten onder woorden te brengen?
15 juni 2017, 15.00 - 17.30 uur
Betekenisvol Leven in de Buurt: Afstemmen op zingeving van ouderen in de wijkzorg
Sprekers: Susan Hupkens MSc, Annechien Oldersma MA
Voorzitter: Prof. dr. Anja Machielse
Betekenisvol Leven in de Buurt: Afstemmen op zingeving van ouderen in de wijkzorg
Promovenda Susan Hupkens en geestelijk verzorger Annechien Oldersma vertellen in deze bijeenkomst over het project en onderzoek Betekenisvol Leven In de Buurt. Zingeving is in de aandacht in discussies over zorg, maar in de praktijk weten zorgmedewerkers niet altijd hoe ermee om te gaan. In dit project worden thuiszorgmedewerkers ondersteund door geestelijk verzorgers om zingeving en levensvragen van ouderen beter te signaleren en hen daarbij te ondersteunen. Zingeving is geen hoogdravend onderwerp: In de dagelijkse zorg van zorgprofessionals zijn er talloze aanknopingspunten voor zingeving van cliënten.
In deze bijeenkomst wordt verder uitgelegd waar het project en onderzoek over gaan en hoe dit vorm krijgt. Tijdens deze interactieve bijeenkomst is er gelegenheid om zelf te ervaren hoe de geestelijk verzorgers de coaching van de thuiszorgmedewerkers aanpakken. Ook staan we stil bij een aantal vragen van het onderzoek aan de hand van enkele observaties uit de dagelijkse zorgverlening bij mensen thuis.
30 november 2017
Drs. Monique Bussmann
Voorzitter: prof. dr. Anja Machielse
Titel: ‘HOOR-SPEL. Over een meerstemmige HRM-praktijk in de ouderenzorg’.
Hoe menselijk is de ouderenzorg als het de zorgmedewerkers zelf betreft? Deze vraag staat centraal in een promotieonderzoek naar een HRM-praktijk in de ouderenzorg waarin de mens in de zorgverlener centraal staat. Deze praktijk werkt met het muzikale concept ‘meerstemmigheid’. Een meerstemmige HRM-praktijk is een narratieve HRM-praktijk, gebaseerd op diversiteit, veranderlijkheid en dialoog (in muzikale terminologie: harmonie, melodie en performance). Monique Bussmann laat – op basis van haar promotieonderzoek - zien hoe meerstemmigheid klinkt in de levensloop- en loopbaanverhalen van zorgmedewerkers in de ouderenzorg. Wat doet er in het dagelijks werk van zorgmedewerkers echt toe?
5 februari 2018
Ina Luichies MA
Voorzitter: prof. dr. Anne Goossensen
Titel: Voorheen mijn moeder
Veel vijftigers en zestigers zorgen voor hun hoogbejaarde ouders wanneer die in toenemende mate kwetsbaar worden. Deze zorg is vaak aanleiding voor veel onzekerheden en spanningsvelden. Ina Luichies onderzoekt hoe kinderen de zorg voor hun ouders ervaren aan de hand van twee hedendaagse verhalen van Marina Offermans en Cyrille Offermans (zus en broer), die beiden een boek over hun dementerende moeder schreven. De boeken lijken in vrijwel niets op elkaar. De enige overeenkomst is de moeder die wordt beschreven. Luichies' gaat in op de betekenis die volwassen kinderen toekennen aan de toenemende kwetsbaarheid van hun ouder, het geven van zorg, hun worstelingen, en de relatie met (de)humane zorg.
7 juni 2018
Dr. Vivianne Baur
Voorzitter: prof. dr. Anne Goossensen
Titel: Zorgethiek & Zinzia. Verslag van participatief actieonderzoek in de ouderenzorg.
Elkaar werkelijk zien en verbinding ervaren: dat vinden bewoners, medewerkers, vrijwilligers en leidinggevenden van Zinzia Zorggroep het meest wezenlijk voor het wonen en werken in deze zorginstelling. Dat is een belangrijke bevinding van een participatief actieonderzoek dat onderzoekers van de leerstoelgroep Zorgethiek van de UvH samen met betrokkenen uit de Zinzia Zorggroep uitvoerden. Bovendien zijn er concrete stappen gezet om die gewenste verbinding en het ‘elkaar zien’ te ondersteunen. Een van die stappen was het faciliteren van een zorgethische organisatieopstelling. Vivianne Bauer presenteert de opzet en uitkomsten van deze vernieuwende aanpak. Zij laat zien hoe het toegang geeft tot het ‘wetende veld’ van de zorgorganisatie en welke nieuwe mogelijkheden voor authentieke verbinding tussen mensen hierdoor kunnen ontstaan.