Direct naar inhoud

Meaningful Artistic Research: samenwerking UvH en HKU

De Universiteit voor Humanistiek en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht bundelen hun krachten, op het gebied van kunst en wetenschap. Hun samenwerking kent de naam Meaningful Artistic Research (MAR): betekenisvol artistiek onderzoek als verbindende factor.

Over Meaningful Artistic Research

Meaningful Artistic Research (MAR) bestendigt een duurzame samenwerking tussen de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en de Universiteit voor Humanistiek (UvH) op het gebied van kunst en wetenschap. De samenwerking maakt het mogelijk om binnen de Graduate School van de UvH te promoveren op artistiek onderzoek. Daarnaast houdt MAR zich bezig met onderwijsinnovatie, fondsenwerving, publicaties, en het organiseren van bijeenkomsten en congressen. Ons doel is om kennis en creativiteit te delen en uit te groeien tot een breed en levendig platform voor onderzoekers, wetenschappers, kunstenaars, ontwerpers, curatoren, makers, studenten, docenten, studiebegeleiders en geïnteresseerden in het werkveld.

De kern van MAR is het uitvoeren van artistiek onderzoek, vanuit het besef dat kunst unieke vormen van kennis genereert die van belang zijn voor een zinvolle, humane samenleving. We willen betekenisvolle ervaringen creëren én interpreteren, in een maatschappij en tijdsgewricht waarin zorg voor elkaar en de wereld om ons heen steeds urgenter wordt.

Binnen MAR verkennen we vragen als: Wat is kennis en hoe wordt kennis gegenereerd, door makend te onderzoeken en onderzoekend te maken? Wat levert de ontmoeting tussen kunst en humanistiek op voor ons begrip van menselijkheid? Hoe draagt deze ontmoeting bij aan een waardige en betekenisvolle relatie met elkaar en met de wereld om ons heen?

Onderzoeksperspectieven

Onderzoek aan de HKU richt zich op creatieve maakprocessen. Er is ruimte voor experiment, voor praktijkgerichte en empirische methodologieën, en voor een werkwijze waarbij de onderzoekers zelf, als makers, deel uitmaken van het onderzoek. De lichtpunten van de HKU zijn leidend: zorg en welzijn, identiteit en inclusie, circulariteit en duurzaamheid. Aan de UvH richt onderzoek zich op urgente en actuele vragen in onze samenleving. De overkoepelende thema’s zijn humanisme, betekenisvol leven, en een rechtvaardige en zorgzame samenleving. Filosofische, sociaal- en geesteswetenschappelijke benaderingen worden hier gecombineerd.

MAR brengt beide perspectieven samen. Het onderzoek in, naar en via creatieve maakprocessen stimuleert om nieuwe manieren van nadenken over normen en waarden in de samenleving. Tegelijkertijd bieden uiteenlopende onderzoeksbenaderingen verdieping en context aan artistieke praktijken en omgekeerd.

Promotietrajecten

De samenwerking biedt de mogelijkheid om een promotietraject met artistiek onderzoek uit te voeren. Het creatieve proces wordt erkend als geldige onderzoeksmethode, en het artistiek maakwerk telt mee in de beoordeling. De kunstpraktijk dient dus niet ter illustratie, maar vormt een integraal onderdeel van het onderzoekstraject.

Momenteel lopen er meerdere promotietrajecten:

  • Esther Willemse

    Esther Willemse, docent bij Kunst en Economie aan de HKU, doet promotieonderzoek naar wat kunstervaring is en welke betekenis deze ervaringen hebben in een mensenleven.
    Zij verzamelt al wandelend, luisterend en schrijvend verhalen van kunstervaringen van studenten en docenten. Het doel is om met elkaar tot een verrijkt begrip te komen en de betekenis ervan voor de professionaliteit van cultureel managers te blijven verkennen.

    Lees meer over haar onderzoek op hku.nl

  • Milo van der Maaden

    Op het snijvlak van artistiek onderzoek, queer en trans* zorgethiek, en kritische pedagogiek, verkent Milo van der Maaden hoe queer en trans* deviante praktijken, die voortkomen uit systemische uitsluiting en verzet tegen onderdrukkende normen van gender en seksualiteit, kritische en creatieve vormen van zorg en leren voortbrengen. Via participatieve methoden als performance en ‘anarchivering’—een alternatieve, belichaamde en gezamenlijke manier van archiveren van niet-normatieve kennis—onderzoekt Milo deze praktijken als pedagogieën van zorg.

  • Habiba Afifi 

    Het werk van Habiba Afifi verkent de notie van ‘radicale rust’ als artistieke en spirituele manier van onderzoeken die ruimte maakt voor meer-dan-menselijke vormen van weten. Haar praktijk, geworteld in keramiek, vruchtbare aarde en speculatieve fabulatie, nodigt uit tot traagheid, ecologische aandacht en co-creatie. Aan de hand van het concept Al-Barzakh uit de soefi-mystiek—een liminale ruimte waar de ziel verblijft na de dood en vóór wederopstanding—verbeeldt Habiba rust niet als herstel op persoonlijk of politiek vlak, maar als een bewuste overgave die kapitalistische ritmes doorbreekt ten gunste van menselijke en meer-dan-menselijke zorg, traagheid en relationele aanwezigheid.

  • Zoya Sardashti

    In een tijd van toenemende maatschappelijke polarisatie onderzoekt Zoya Sardashti hoe performance en performatieve methoden kunnen bijdragen aan geweldloze, relationele vormen van dialoog over culturele en taalkundige grenzen heen. Aan de hand van practice-as-research methodologie, auto-etnografisch onderzoek en Judith Butlers werk over de ethiek van geweldloosheid, ontwikkelt dit artistiek onderzoek performatieve interventies die voorbij vaste identiteitskaders reiken. Door ‘vertaling’ niet louter taalkundig te benaderen, maar als een lichamelijk, relationeel en performatief proces, verkent Zoya hoe performance duurzame vormen van geweldloze betrokkenheid kan bevorderen in pluriforme, meertalige en transnationale contexten.

  • Simona Kicurovska

    Simona Kicurovska onderzoekt hoe digitale automatiseringstechnologieën, zoals algoritmen en AI, het veld van grafisch ontwerp transformeren. Zij bevraagt wat ontwerpers wél kunnen doen en wat niet geprogrammeerd kan worden in digitale ontwerp systemen. Haar onderzoek richt zich op ‘designer manieren van kennis’, die bijdragen aan maatschappelijk verantwoorde betrokkenheid in tijden van geautomatiseerd, algoritmisch ontwerp.

  • Marloeke van der Vlugt

    Marloeke van der Vlugt onderzoekt het belang van de tastzin. Haar promotieonderzoek naar aanraakbaarheid in en door kunst begint bij haar eigen kunstenaarspraktijk, waarin ze op zoek gaat naar een tactiel creatieproces met sculpturale, onvoorspelbare materialen en technieken. De artefacten die hieruit voortkomen, zoals de polyurethaan bolletjes met hun mysterieuze inhoud van natuurlijk gekleurd gips, deelt zij vervolgens met het publiek in interactieve performances. In een tijd waarin aanraken wordt geassocieerd met risico en taboe, zoekt Marloeke naar manieren om tactiele sensaties te activeren.

  • Marielle Schuurman

    Marielle Schuurman onderzoekt Co-creative Artistic Research Ecologies, die onderdeel zijn van het programma Creating Cultures of Care. In CARE-labs werken kunstenaars en ontwerpers samen met bewoners, cliënten, professionals, beleidsmakers, studenten en onderzoekers, rondom vragen als ‘wat betekent het om te leven met dementie?’ of ‘wat kan muziek betekenen voor verpleegkundigen, patiënten en hun naasten, na een ingrijpende operatie?’ Deze artistieke praktijken brengen niet alleen op individueel niveau, maar ook in de onderlinge relaties veel teweeg, voor alle betrokkenen. Hoe ontstaan hier nieuwe concepten en praktijken van zorg én kunst?

Op de hoogte blijven van MAR?

Projectcoördinatie:

Marieke Folkers, marieke.folkers@hku.nl

Nieuws en events rondom MAR