Integratie van vluchtelingen: sociaal werkers en inwoners in actie
- Looptijd: september 2017 - september 2022.
- Status: lopend
Beschrijving
De toestroom van vluchtelingen naar Europa, die ook in Utrecht merkbaar is, stelt zowel nieuwkomers als de ontvangende samenleving voor de uitdaging om een integratieproces aan te gaan. Sociaal werkers en inwoners (vrijwilligers en bewonersinitiatieven) spelen een rol in het bevorderen van dit integratieproces. Ze krijgen te maken met de complexiteit van het integreren in een nieuwe samenleving en de sociale spanningen die dit kan oproepen. Een andere uitdaging is hun rolverschuiving, waarbij -onder de noemer participatiemaatschappij- een grotere verantwoordelijkheid aan burgers wordt toegedicht.
In dit onderzoek behandelen we de vraag hoe sociaal werkers en actieve inwoners het integratieproces van statushouders (mensen met een vluchtelingenachtergrond die een verblijfsvergunning hebben voor 5 jaar) stimuleren.
We vergelijken twee gebieden, de Utrechtse wijk Overvecht en de gemeente Houten, die verschillen in sociale klasse, aanwezige hulpbronnen en etnische concentratie. Door het uitvoeren van diepte-interviews, participerende observatie en focusgroepinterviews onderzoeken we op welke wijze sociaal werkers en actieve burgers de integratie van statushouders stimuleren.
Met dit onderzoek beogen we een bijdrage te leveren aan beleidsontwikkeling ter verbetering van het integratieproces en de ondersteuning daarvan. Daarnaast zetten we in op het versterken van professionaliteit en tot slot beogen we bestaand onderzoek aan te vullen en te verdiepen.
Onderzoekers
- Neeltje Spit (promovendus)
Partners
- Houten: Vluchtelingenwerk, Houten&co.
- Overvecht: DOCK, Buurtteamorganisatie Utrecht, Wijkraad, Bewonersplatform, Wijkbureau Overvecht.
(Mede)financiering
Kennisplatform Utrecht Sociaal (kUS) vergoedt onkosten.
Resultaten
Eerste resultaten van de casus in Houten:
- De vrijwilligers zijn de grote steunpilaren. Ze vervullen vaak de rol van familielid of vriend(in). Tegelijk zit er een grens aan hun draagkracht. Ze zijn niet altijd in staat (tijdig) te signaleren. Dan kan de afhankelijkheidsrelatie bredere integratie in de weg staan.
- De sociaal werkers zijn veelal regisseurs. Nieuwkomers zijn dankbaar voor hun hulp. Maar: de integratieproblematiek wordt beperkt geagendeerd in media en op beleidsniveau. Hulp is veelal op individueel niveau en niet collectief. Voor de lange termijn integratie is beperkt inzet en aandacht.
- Burgerinitiatieven zijn een stimulans en kans. Ze zorgen voor praktische ondersteuning, ontmoeting en belangenbehartiging. Toch: Ontmoetingen zijn veelal incidenteel. Facilitering ontbreekt of sluit niet aan, en wederkerigheid organiseren kost (meer) tijd en aandacht.
In 2020 wordt het onderzoek herhaald in Utrecht-Overvecht, als onderdeel van een vergelijkende casestudie.
Zie ook
- Interview op kennisplatform Utrecht Sociaal (kUS) over de eerste resultaten van het onderzoek in Houten.
- Reportage van Omroep Houten (december 2019) naar aanleiding van eerste casestudy in Houten.
- 'Formele burgerinitiatieven minst gewapend tegen pandemie', maart 2021 (samen met Kors Visscher, Evelien Tonkens, Menno Hurenkamp en Margot Trappenburg)
Contact
Neeltje Spit, Neeltje.Spit@phd.uvh.nl
De toestroom van vluchtelingen naar Europa, stelt zowel nieuwkomers als de ontvangende samenleving voor de uitdaging om een integratieproces aan te gaan. Welke rol spelen sociaal werkers en inwoners in het bevorderen van dit integratieproces?