'De master biedt een rijke combinatie van beleidsontwikkeling, burgerschap en educatie'

Isolde de Groot is opleidingsdirecteur master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven.

Wat maakt de master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven zo bijzonder en waardevol?

De master combineert de thema’s burgerschap, professionalisering en kwaliteit van samenleven. De kennis die je opdoet is direct toepasbaar in actuele maatschappelijke vraagstukken rondom diversiteit, inclusie, duurzaamheid en de leefbaarheid van onze planeet. Wat betekent burgerschap? Wat betekent professionalisering? Daarnaast verkennen we belangrijke educatieve vragen rond burgerschap: Welke kennis en vaardigheden zijn nodig om te kunnen participeren? En om burgerparticipatie trajecten te kunnen begeleiden? Daarmee biedt onze master een rijke combinatie aan inzichten uit theorie en praktijk rond beleidsontwikkeling, burgerschap en educatie. 

Om een actueel voorbeeld te noemen: op het moment dat je bijvoorbeeld bij een gemeente of een ondersteuningsbureau een burgerberaad opzet, is het belangrijk dit zo vorm te geven dat burgers werkelijk kunnen meepraten, en dat er vervolgens iets gedaan wordt met wat de resultaten. Daar is kennis voor nodig. Die bieden we in onze masteropleiding aan. 

Kun je een paar voorbeelden noemen van projecten waarmee studenten zich bezighouden? 

Een interessant praktijkvoorbeeld is een stageproject waarin een van onze studenten in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken ging kijken naar bureaus die burgerparticipatie ondersteunen. Gemeenten huren vaak commerciële bureaus in, omdat ze de expertise zelf niet in huis hebben. De student deed onderzoek naar de uitgangspunten van waaruit de bureaus werken. Welke waarden liggen aan het traject ten grondslag? Hoe verhouden centrale uitgangspunten zich tot democratische grondwaarden? De uitkomsten van het onderzoek dragen bij aan de ontwikkeling van een landelijk richtlijn voor gemeenten en visievorming bij particuliere bureaus. 

Een tweede voorbeeld is van een student die zich in de stageopdracht richtte op studenten van opleidingen bedrijfskunde: hoe denken toekomstige ondernemers over duurzaamheid en de klimaatcrisis? Welke aandacht hebben die thema’s nu binnen hun opleiding en welke invulling zouden studenten graag willen zien? En hoe zien docenten de huidige en wenselijke aandacht voor deze thema’s in hun opleiding? De resultaten van het onderzoek dragen bij aan het verder doordenken van wenselijke aandacht voor dit onderwerp in de onderzochte opleiding, en in het hoger onderwijs in Nederland. 

Waar richt je eigen onderzoek zich op? 

Mijn eigen onderzoek bevindt zich op het snijvlak van burgerschap en educatie. Zo heb ik samen met docenten van het research lab van mboRijnland een lesprogramma ontwikkeld, waarin studenten aan de slag gaan met een maatschappelijke probleem waarover ze zich zorgen maken en waarin ze verandering willen bewerkstelligen. Er is in het (v)mbo-onderwijs in Nederland namelijk nog weinig onderwijs dat het politiek zelfvertrouwen en de participatieve competenties van (v)mbo-studenten ondersteunt. Dit terwijl we uit onderzoek weten dat politiek zelfvertrouwen en participatie relatief laag is bij deze groep jongeren en jongvolwassenen, in vergelijking met theoretisch opgeleide leeftijdsgenoten.

In het lesprogramma helpen docenten hun studenten het probleem te analyseren en brengen hen in contact met beleidsmedewerkers van de gemeente Leiden. Daarna bedenken studenten een actie en voeren die uit. Een eerste meting van de impact van het programma bij de opleidingen Economie en Zorg en welzijn wijst uit dat het programma inderdaad leidt tot toename van het politiek zelfvertrouwen van participerende studenten. In een tweede effectstudie, mede gefinancierd door de gemeente Leiden, meten we dit studiejaar opnieuw de impact van het lesprogramma en maken we het programma vrij beschikbaar voor burgerschapsdocenten in het hele land. Zo hopen we een bijdrage te leveren aan het verkleinen van het verschil in politiek zelfvertrouwen en participatie tussen praktisch en theoretisch opgeleiden, en de ondersteuning die het Nederlandse onderwijs aan jongeren biedt.  

Lees meer

• 'Van grote waarde voor het beroepenveld.' - In oktober 2023 publiceerde de NVAO (de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie) een lovend rapport over de opleiding. Dit was de verplichte tussentijdse toets drie jaar na de start van de master. 
• Meer informatie over de master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven

Isolde de Groot is opleidingsdirecteur master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven.