‘De combinatie van het persoonlijke en het maatschappelijke maakt de master uniek’
Universitair docent Carmen Schuhmann is opleidingscoördinator master Humanistiek.
Wat maakt de master Humanistiek zo uniek?
In de masteropleiding staan actuele maatschappelijke vraagstukken op het gebied van zinvol en humaan (samen)leven centraal. Het gaat om vraagstukken waarop in de hedendaagse samenleving geen pasklare antwoorden bestaan. Hoe zoeken en vinden mensen zin? Hoe doen ze dat in lastige situaties, na verlies, bij ziekte, geconfronteerd met uitdagingen als ongelijkheid, de klimaatcrisis en oorlog? Wat vraagt het van organisaties en de samenleving om ruimte voor zingeving te maken? In de master leren studenten begeleiding te bieden bij dit soort complexe levensvragen en ethische vragen. Daarvoor is een blik vanuit verschillende disciplines nodig: psychologisch, antropologisch en sociologisch inzicht, een filosofisch perspectief en ook een historische invalshoek.
In de opleiding richten we ons niet alleen op begeleiding op het persoonlijke niveau, maar ook op het functioneren van organisaties en overheden en op opvattingen in de samenleving. Oog voor het samenspel van de persoonlijke zoektocht naar zin en bredere structuren en ontwikkelingen in organisaties en de samenleving maakt de opleiding uniek. Daarbij hebben we veel aandacht voor de eigen persoonlijke ontwikkeling en de waardenoriëntatie van de studenten.
Kun je een paar voorbeelden uit het werkveld noemen?
In het werkveld komen de verschillende aspecten van begeleiding bij zingeving en humanisering terug. Klassiek hebben we de opleiding tot geestelijk verzorger, die levensvragen adresseert in een instelling of erbuiten. Tegenwoordig verzorgen geestelijk verzorgers vaak ook scholing voor professionals, ze organiseren morele beraden en doen aan ethische advisering. Andere alumni werken bijvoorbeeld als docent ethiek in het hoger onderwijs of als beleidsadviseur bij overheden of koepelorganisaties. Ook zijn er alumni die als onderzoeker werken, bijvoorbeeld als actie-onderzoeker. Onze studenten hebben vanwege de breedte en diepgang van de driejarige opleiding vaardigheden waarvoor er steeds meer vraag is in de samenleving.
Waar richt je eigen onderzoek zich op?
Als onderzoeker heb ik twee focusgebieden. Aan de ene kant denk ik na over het vak geestelijke verzorging zelf, over het eigene ervan in relatie tot andere beroepen en de betekenis ervan in de huidige samenleving. Terwijl mensen vroeger naar zin zochten binnen bepaalde religieuze of levensbeschouwelijke tradities, is dat in post-seculiere Westerse samenlevingen veranderd. Tegenwoordig putten mensen uit verschillende levensbeschouwelijke kaders die met elkaar kunnen botsen of ook in elkaar overlopen. In mijn onderzoek bevraag ik de implicaties hiervan voor geestelijke verzorging en doordenk ik de levensbeschouwelijke basis van het beroep.
In mijn empirisch onderzoek staat het fenomeen morele verwonding centraal. Die term komt uit de veteranenzorg en beschrijft worstelingen van veteranen die het gevolg zijn van confrontatie met moreel schokkende situaties tijdens uitzending. Vaak speelt er bij deze veteranen schuld, schaamte of verontwaardiging over hun eigen handelen of dat van anderen. Ik richt me op de vraag wat geestelijk verzorgers voor veteranen met morele verwonding kunnen betekenen en hoe zij hen helpen zich weer te verbinden met zichzelf, anderen en de samenleving. Daarbij ben ik vooral benieuwd naar de verhalen van de veteranen zelf daarover. Helaas blijft morele verwonding van veteranen een actueel vraagstuk.
Lees meer over de master Humanistiek.
Carmen Schuhmann is opleidingscoördinator master Humanistiek