Hoe ontwikkel je betekenisvolle verantwoording in het welzijnswerk?

25 augustus 2016

Voor vertrouwen gevend sociaal werk is een goede verantwoording een vereiste. Tegelijkertijd is verantwoorden voor velen een bron van grote onvrede. Het is vervelend om te doen, het levert nietszeggende rapporten op en het werk wordt er niet beter door. Hoe komt dat en hoe kan het beter? Dinsdag 13 september verdedigt Huub Gulikers zijn proefschrift Sociaal Verantwoord: Betekenisvolle, leerzame en democratische verantwoording van sociaal werk aan de Universiteit voor Humanistiek. Gulikers is hoofddocent aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. 

De conclusie van dit proefschrift is dat een goede verantwoording niet wordt gerealiseerd door een bepaalde methodiek systematisch uit te werken en breed 'uit te rollen'. Het is veeleer zaak voor de betreffende situatie een manier van verantwoorden te (blijven) ontwikkelen, waarin verschillende, deels strijdige perspectieven en waarden tot hun recht komen.

Deze verschillende perspectieven en waarden komen tot uiting in verschillende antwoorden op de vragen
(1) wat 'goed' sociaal werk is en waar dat uit blijkt,
(2) wat de vakkundigheid van sociale professionals uitmaakt en hoe deze bevorderd wordt, en
(3) wat wenselijke democratische verhoudingen zijn en hoe deze waargemaakt kunnen worden. 

De verschillen in opvattingen over deze drie vragen leiden tot drie spanningsvelden met een 'harde' en een 'zachte' pool. Aan de 'harde' kant is er de verantwoording op resultaten, het leren van professionals in de vorm van voldoen aan kwalificatie-eisen, en de formele verantwoording naar bevoegde instanties. Aan de 'zachte' kant is er de verantwoording over het proces, is er de zelfgestuurde professionele ontwikkeling en is er de relationele verantwoording. 

In de praktijk wordt in de verantwoordingswerkwijzen veelal slechts aangesloten bij één van de twee polen. Dat heeft perverse effecten én gaat ten koste van de waarden die de andere pool vertegenwoordigt. Bij een keuze voor de 'harde' pool bureaucratiseert en kwantificeert de verantwoording, bij de keuze voor de 'zachte' pool informaliseert de verantwoording en wordt deze naar binnen gekeerd. In beide gevallen is er van een betekenisvolle, leerzame en democratische verantwoording geen sprake. Beide polen zijn van belang en legitiem, en de waarden van beide polen dienen tot hun recht te komen. Dat vraagt niet alleen om balanceren tussen de twee polen maar ook om het naast elkaar laten bestaan van zachte en harde verantwoording.

Promotie Huub Gulikers Sociaal Verantwoord: Betekenisvolle, leerzame en democratische verantwoording van sociaal werk
Dinsdag 13 september 2016 om 10.30 uur in het Academiegebouw, Domplein 1, Utrecht.

Promotor is prof. dr. Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek.

Voor vertrouwen gevend sociaal werk is een goede verantwoording een vereiste. Tegelijkertijd is verantwoorden voor velen een bron van grote onvrede. Het is vervelend om te doen, het levert nietszeggende rapporten op en het werk wordt er niet beter door. Hoe komt dat en hoe kan het beter? Dinsdag 13 september verdedigt Huub Gulikers zijn proefschrift Sociaal Verantwoord: Betekenisvolle, leerzame en democratische verantwoording van sociaal werk aan de Universiteit voor Humanistiek. Gulikers is docent en onderzoeker aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.