Parallelsessie 1: Moral injury

Voorzitter van deze sessie: Carmen Schuhmann

• Sessie 1 - Erik Asscher: (Drs. Mr. Erik Asscher, Geestelijk verzorger Vliegbasis Leeuwarden,
  Promovendus Protestantse Theologische Universiteit, Groningen): ‘God non de ju! Er zitten hier mensen buiten de poort die willen mij echt wat aandoen’. De duiding van heftige uitbarstingen in verhalen van militairen.

In mijn promotieonderzoek bestudeer ik zinvragen van militairen rond het levensgevaar dat inherent is aan het militaire beroep. Achttien militairen hebben mij hiervoor in een interview hun verhaal verteld. 

In die verhalen geven zij soms op heftige manier uiting aan hun ervaringen. Bijvoorbeeld door stemverheffing, op tafel slaan of grove taal, maar ook door plotseling zwijgen of het vermijden van gespreksonderwerpen.

Mijn bijdrage aan de conferentie beschrijft enkele verhaalfragmenten en verkent deze aan de hand van de existentiële, spirituele, ethische  en esthetische dimensies uit de beroepsstandaard Geestelijke Verzorger 2015.

Op de achtergrond speelt de vraag naar de verhouding van de morele dimensie, die in recente publicaties (moral injury, morele vorming van militairen) benadrukt wordt, met de andere dimensies.

Doel van mijn bijdrage is het verdiepen van begrip van verhalen van militairen en veteranen.

• Sessie 2 - Vicky Hölsgens (promovenda Universiteit voor Humanistiek): De existentiële dimensie binnen keukentafelgesprekken

Sinds de decentralisaties van de Wmo, jeugdzorg en de participatiewet in 2015 hebben burgers niet langer recht op voorzieningen van de gemeente. Ze hebben wel recht op een zogenaamd keukentafelgesprek waarin ze met een professional verkennen welke mogelijkheden er zijn vanuit de gemeente. Deze professionals worden geacht aandacht te hebben voor een verscheidenheid aan leefgebieden binnen een keukentafelgesprek; ze dienen de vraag achter de vraag helder te krijgen. Voor mijn promotieonderzoek heb ik in twee gemeenten meegelopen met deze uitvoerende professionals en gekeken in hoeverre zij aandacht hebben voor de existentiële dimensie in een keukentafelgesprek. Tijdens deze presentatie zal ik de eerste resultaten presenteren.

• Sessie 3 - Tine Molendijk: Oude en nieuwe rituelen voor Moral Injury

Het idee dat deelnemen aan oorlog tot morele verwondingen kan leiden is eeuwenoud. In veel samenlevingen bestonden dan ook geïnstitutionaliseerde rituelen om terugkerende krijgers te verschonen van hun ‘vuile handen’ en moreel ‘vervuilde’ ziel. In deze presentatie bespreek ik de benadering van deze rituelen met betrekking tot ‘morele vervuiling’ en ‘schuld’, en hun tweeledige doel van purificatie en re-integratie. Ook bespreek ik hoe veel veteranen, door het huidige gebrek van zulke rituelen in onze samenleving, zelf gelijksoortige rituelen creëren.  Het feit dat veteranen dit doen, ze betoog ik, laat het gemis en belang zien van een genuanceerde benadering – in woorden en praktijken –  van morele verwonding, zowel voor de veteraan als ieder ander die worstelt met moreel conflict.

Tine Molendijk is als promovenda verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Haar proefschrift richt zich op de morele, politieke en maatschappelijke dimensies van Moral Injury onder veteranen. 

Terug naar de site