Evelien Tonkens in EenVandaag: 'Neem de problemen van gemeentes met hun zorgtaak serieus'
17 november 2020
In de nieuwe participatiesamenleving verwacht de overheid meer zelfredzaamheid van mensen. We zouden meer voor elkaar gaan zorgen en tegelijkertijd was het een manier om te bezuinigen op de zorg. Gemeenten moesten met minder geld veel taken van het Rijk overnemen. “Een stelselherziening, eigenlijk een reorganisatie, kost in eerste instantie geld”, vertelt Tonkens, “De gemeenten moesten de hele stelselherziening zelf financieren, waardoor ze veel minder geld overhielden om hun zorgtaak te vervullen.” Tonkens vindt het “eigenlijk best knap” wat gemeentes nog voor elkaar hebben gekregen.
Mensen doen al heel veel voor elkaar
Tonkens vervolgt: “Heel veel gemeentes gaven hun sociale wijkteams de instructie ‘kijk wat mensen zelf kunnen, biedt niet van alles aan’.” Dat blijkt ook uit het verhaal dat de moeder van een hulpbehoevende dochter vertelt in het radioprogramma. Ook zij heeft ervaren dat mensen op hun zelfredzaamheid worden aangesproken. Pas wanneer mensen het met hulp van anderen of door mantelzorg niet redden, krijgen ze professionele hulp aangeboden. Hun eigen netwerk is dan al ‘uitgeput’. “Voor de stelselherziening werd er al zeven keer zoveel mantelzorg als formele zorg gegeven. Mensen doen al heel veel voor elkaar”, aldus Tonkens.
Hoe nu verder?
Tonkens: “Laat dit systeem voorlopig maar zo, zoals het Sociaal en Cultureel Planbureau ook zegt. Er moet gewoon meer geld bij. Gemeentes hebben meer nodig. Kijk ook met gemeentes samen hoe het minder bureaucratisch kan.”
Daarnaast neemt Tonkens het op voor de lastige positie waarin gemeenten verkeren: “Neem de problemen van gemeenten serieus. Als je hulp verleent, vraag dan niet eerst of mensen hun eigen netwerk aanboren, maar biedt gelijk professionele hulp aan. Daar komen mensen voor. Dan kun je altijd later nog kijken of die vriendin of iemand anders uit de eigen omgeving kan helpen.”
Evelien Tonkens is hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Ze is (co-)auteur van verschillende boeken over burgerschap en onze samenleving.
Luister het fragment uit het NPO 1 radioprogramma Een Vandaag hier terug:
Gemeenten hebben sinds 2015 de zorgtaak voor kwetsbare burgers van het rijk overgenomen. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is het hen nog niet gelukt deze taken goed uit te voeren. Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap aan de Universiteit voor Humanistiek, legt in het NPO 1 radioprogramma Een Vandaag uit dat het eigenlijk nog best knap is wat gemeentes doen met de beperkte middelen die zij hebben.