Onderzoek: Migranten over het hoofd gezien tijdens coronacrisis
20 februari 2022
Organisaties als het Nederlandse Rode Kruis en Dokters van de Wereld werken met deze groepen. Ook zij geven aan dat de coronacrisis een schrijnend gebrek aan toegang tot zorg, huisvesting en inkomenszekerheid blootlegt, en dat de hulpvraag toeneemt.
Impact van coronamaatregelen
De coronamaatregelen maken het voor ongedocumenteerde mensen en statushouders lastiger om de zorg te krijgen die ze nodig hebben, bijvoorbeeld via de huisarts. Het onderzoek onderstreept ook dat correcte informatie over corona en over vaccinatie niet altijd in de juiste taal of op toegankelijke wijze beschikbaar was. Bovendien stopte het werk van veel mensen in deze groepen, terwijl hun vangnet om op terug te vallen beperkt is. Ook het huren van een kamer, logeren bij vrienden of familie werd door corona nog moeilijker. Ongedocumenteerde mensen waren alleen bij een volledige lockdown zeker van noodopvang. De beperkende maatregelen zorgden voor een flink rem op de inburgering van statushouders.
Kamermeisjes en au pairs
Ongedocumenteerde mensen kunnen geen beroep doen op coronahulpfondsen, de bijstand of de voedselbank. Maar door corona werd een grote groep werkende ongedocumenteerde mensen zichtbaar. Mensen die al jaren bijdragen aan de samenleving en bijvoorbeeld werkten als kamermeisje of au pair, maar door de coronamaatregelen hun zelfredzaamheid verloren.
Obstakels rond testen en vaccineren
Omdat ongedocumenteerde mensen geen burgerservicenummer (BSN) hebben, was het vaak lastig om bijvoorbeeld een test te krijgen. Bovendien waren mensen bang om uitgezet te worden als ze zich bij de GGD zouden melden. De afgelopen periode leidde tot veel stress en onzekerheid bij ongedocumenteerde mensen en statushouders en soms ook tot psychische klachten. Deze doelgroepen missen begrijpelijke informatie over corona van personen of organisaties die ze vertrouwen.
Crisisbeleid wat niet iedereen bereikt raakt individu en samenleving
Onderzoeker Adrienne de Ruiter van de Universiteit voor Humanistiek maakt zich met name zorgen over de positie van ongedocumenteerde mensen: “Gemeenten en maatschappelijke organisaties hebben hun uiterste best gedaan om deze groep te ondersteunen. Toch heeft het ontbreken van voldoende politieke aandacht vanuit de landelijke overheid ertoe geleid dat veel mensen niet de ondersteuning kregen die zij nodig hadden.” Jasper Kuipers, directeur Dokters van de Wereld: “We zien in onze hulpverlening dat statushouders en ongedocumenteerde mensen ook vóór de coronacrisis te vaak geen toegang hebben tot noodzakelijke medische zorg zoals de huisarts of GGZ. De coronacrisis legt dit probleem wederom pijnlijk bloot. Dit moeten we niet met elkaar willen. Zeker niet tijdens een pandemie.”
Download het rapportBeluister ook
Pointer Radio Npo 1, 20 februari, interview met Adrienne de Ruiter en Dokters van de Wereld
Lees ook de column van Adrienne de Ruiter op Zorgethiek.nu: Structurele aandacht nodig voor ongedocumenteerde migranten en statushouders
Zorgzaam uit de crisis
Voor het onderzoek Onder de Radar zijn 17 ongedocumenteerde mensen, asielstatushouders en medewerkers van Dokters van de Wereld geïnterviewd. Het onderzoek is onderdeel van een breder onderzoek naar de impact van COVID-19 en het crisisbeleid op kwetsbare groepen. Het wordt mede gefinancierd door ZonMw.
Foto: Dokters van de Wereld
De toegang tot basisvoorzieningen voor statushouders en ongedocumenteerde mensen schiet tekort. Dat is ook weer duidelijk zichtbaar geworden tijdens de aanpak van de coronacrisis. Onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek onderzochten de ervaringen van mensen zonder geldige verblijfspapieren, statushouders en hulpverleners. Het onderzoeksrapport Onder de Radar onderstreept dat het Rijk meer moet doen aan de kwetsbare positie van deze mensen. Bekijk het rapport en beluister de uitzending van Pointer radio (npo1).