Over het project Normatieve professionalisering
Van 2008 tot 2013 werkten onderzoekers van de UvH aan vier onderzoek projecten, waaronder Normatieve professionalisering.
Normatieve professionalisering gaat over de normatieve inhoud van het handelen van professionals. Het begrip is ontwikkeld als kritische aanvulling op meer technisch-instrumentele opvattingen over professionaliteit. Normatieve professionalisering betreft vooral een kritische en reflexieve omgang met de normen en waarden die het professionele handelen mede bepalen.
Het begrip is de afgelopen vijftien jaar ontwikkeld door de stafleden van de universiteit in samenwerking met het beroepsveld geestelijke verzorging en onderzoekers uit de sociale sector. Inmiddels vindt de problematiek die met het begrip normatieve professionaliteit op scherp gesteld wordt, algemene erkenning in met name in de zorg, het onderwijs en de sociale sector.
Drie clusters normen en waarden
De theorievorming en het onderzoek van de afgelopen decennia onderscheidt drie clusters van normen en waarden. Deze drie zijn vooral in mensgerichte beroepen medebepalend voor het handelen van professionals.
- de normativiteit van wettelijke en economische kaders en alle bijbehorende sectorspecifieke regelingen en voorschriften, inclusief de normatieve druk die van concurrentieverhoudingen uitgaat. Het gaat hier globaal gesproken om de normativiteit van staat en markt en de onderliggende politieke perspectieven en ideologieën.
- de normen, waarden, deugden en attitudes die verbonden zijn met de specifieke beroepsrol van professionals en de maatschappelijke domeinen en organisaties waar zij werken, zoals zorgen, onderwijzen, begeleiden, recht spreken, orde handhaven, bewaken, coachen, besturen of managen. Daar horen ook de culturele en levensbeschouwelijke tradities bij die meespelen in de invulling van die beroepsrollen en de veranderingen daarin.
- de normen en waarden die geworteld zijn in de eigen ‘leefwereld’ van professionals. Hun vanzelfsprekende oordelen en vooroordelen over etniciteit, gender, sociaal-economische klasse en leeftijd, en de persoonlijke verwerking en toespitsing daarvan in relatie tot hun eigen levensverhaal.
Onderzoekslijnen
Tegen deze achtergrond werden in het project Normatieve professionalisering vier lijnen uitgezet:
- empirisch onderzoek naar processen van normatieve professionalisering;
- de ontwikkeling van praktische aangrijpingspunten en methodieken voor professionals om adequater om te gaan met de normatieve inhoud van hun professionele handelen en de vragen en dilemma’s die daar bijhoren;
- de wetenschapsfilosofische doordenking en verankering van het begrip normatieve professionalisering. Daarnaast het leveren van een vernieuwende bijdrage aan het maatschappelijke debat over actuele vragen rond normatieve professionaliteit en normatieve professionalisering, zowel nationaal als internationaal;
- de verheldering van de verbindingen tussen de humanistieke grondbegrippen zingeving en humanisering vanuit het perspectief van normatieve professionalisering. En - in het verlengde daarvan - het leveren van een bijdrage aan de inhoudelijke vernieuwing van het humanisme, zowel op conceptueel niveau als op het niveau van humanistisch geïnspireerde beroepspraktijken.
Het project is in 2013 afgerond. Bekijk eventueel de publicaties die in het kader van dit project zijn verschenen. Onderzoek op dit terrein wordt in voortgezet in de leerstoelgroep Culturele Dynamiek en heeft ook veel raakvlakken met het onderzoek van de leerstoelgroep Zorg en Welzijn.