'De Natuur & Wij'
- Start: 15 november 2023
- Eind: 15 november 2024
Beschrijving
Docent-onderzoeker Marieke van den Doel krijgt een NWO Museumbeurs toegekend voor haar project De Natuur & Wij, in samenwerking met het Stedelijk Museum Alkmaar. Ze onderzoekt vroegmoderne opvattingen over de relatie tussen natuur en de mens. Hiervoor kijkt ze naar de vroegmoderne landschapsschilderkunst uit de collectie van het museum. Levert dit nieuwe inspiratie op voor ons denken over mens en natuur?Staat Alkmaar straks onder water, als we niet een halt roepen aan de fossiele industrie? De manier waarop en de periode waarin menselijke activiteiten blijvend hebben ingegrepen op de atmosfeer en de geologie van de aarde wordt aangeduid met het Antropoceen. Een bepaalde manier van denken wordt vaak als oorzaak genoemd: het Westerse denken, want dat zou hebben bijgedragen aan een mensgericht – een antropocentrisch – wereldbeeld. Onderzoeker Braidotti (2013) suggereert dat dit wereldbeeld vorm kreeg in de vroegmoderne periode, verwijzend naar Pico della Mirandola’s De hominis dignitate (1486) en Leonardo da Vinci’s Vitruviusmens (c. 1490).
Het project De Natuur & Wij onderzoekt vroegmoderne opvattingen over de relatie tussen natuur en de mens. Kunstwerken laten zien hoe die ideeën door de tijd zijn verbeeld. Aan de hand van landschapsschilderkunst in de collectie van Stedelijk Museum Alkmaar wordt onderzocht of de schilderijen een mensgericht perspectief laten zien of juist een ecocentrisch. Vroegmoderne natuurverbeeldingen, zoals van Jan van Scorel (1495-1562), Guilliam du Gardijn (1595/6- 1647/57) en Allart van Everdingen (1621-1675) worden geanalyseerd aan de hand van eigentijdse bronnen over dit onderwerp, zoals Willem Goerees Inleydinge tot de al-ghemeene teycken-konst (1670) en De Zichtbaere Werelt (1678) van Samuel van Hoogstraten, maar ook via hedendaagse eco-humanistische filosofen, met name Bruno Latour (1947-2022) en Hartmut Rosa (1967). Levert dit zelfonderzoek handvatten of inspiratie voor een herziene relatie tussen mens en natuur?
(Mede)financiering
De Museumbeurs van NWO gaat naar projecten die wetenschappelijk, vernieuwend en relevant onderzoek uitvoeren voor de samenleving en de museumsector.
Onderzoeker
Marieke van den Doel is Universitair Docent Geschiedenis van het Humanisme. Eerder schreef zij onder meer het boek Ficino and Fantasy.
Contact
Marieke van den Doel, m.vandendoel@uvh.nl
Marieke Van Den Doel krijgt een NWO Museumbeurs toegekend voor haar project De Natuur & Wij, in samenwerking met het Stedelijk Museum Alkmaar.