Korte omschrijving
Humanisme
De leerstoelgroep doet onderzoek naar de grondslagen en de geschiedenis van het humanisme. Humanisme wordt daarbij opgevat als een samenstel van intellectuele en artistieke tradities in de westerse cultuur die zich kritisch verhouden tot religieuze, filosofische, wetenschappelijke en politieke ideeën, uitingen en praktijken. De concepten en waarden die aan het humanisme ten grondslag liggen, vormen het uitgangspunt van ons onderzoek. Ze worden (zelf)kritisch doordacht en — waar nodig — geactualiseerd.Sociale weerbaarheid
Humanisme gaat ervan uit dat mensen moreel verantwoordelijk zijn voor hun eigen leven en dat ze hun vrijheid gebruiken om zichzelf te ontwikkelen, met en voor anderen, rekening houdend met hun sociale, historische en culturele gesitueerdheid. Het realiseren van dit morele ideaal impliceert een humanistische levenskunst: een praktijk van denken, onderzoeken, vieren en versterken van het menselijk bestaan op basis van humanistische waarden.Humanisme erkent echter ook de fundamentele kwetsbaarheid van het menselijke bestaan. Zij heeft oog voor de menselijke eindigheid en de vatbaarheid voor ingrijpende levensgebeurtenissen en omstandigheden waarmee mensen te maken kunnen krijgen. Omgaan met kwetsbaarheid impliceert sociale weerbaarheid: het vermogen om menselijke waardigheid en autonomie te realiseren – ook, en vooral, in omstandigheden van sociale druk en kwetsbaarheid. Met ons onderzoek willen we bijdragen aan het vergroten van de sociale weerbaarheid van individuele personen, en aan sociale erkenning en insluiting op het collectieve niveau van gemeenschappen en instituties.
Onderzoeksvragen
De verbinding van humanisme en sociale weerbaarheid komt tot uitdrukking in onderzoek naar eigentijdse vraagstukken rondom zingeving en de inrichting van een menswaardige samenleving: geestelijke weerbaarheid, sociaal isolement en eenzaamheid, zinvol ouder worden, gemeenschapsvorming, duurzaamheid en humaniteit.Een belangrijk aandachtspunt in al ons onderzoek is de invloed die instituties en culturele narratieven hebben op de persoonlijke ervaringen en betekenisgeving.
Bekijk een overzicht van de onderzoekers van deze groep.
Bekijk een overzicht van voorbeelden van onderzoeksprojecten.
Lees ook over de website Digitaal Humanistisch Erfgoed.
De leerstoelgroep Humanisme en Filosofie doet onderzoek naar de grondslagen en de geschiedenis van het humanisme, onder leiding van hoogleraar Christoph Henning.