MV-EP21: Ethische Professionaliteit

Titel (NL)

Ethische professionaliteit

Titel (EN)

Ethical professionalism

Code

MV-EP21

Coördinator

Dr. Wouter Sanderse

Studielast

7,5 ECTS

Opleiding

Ma Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven

Academisch jaar

2021-2022

Periode

2

Omschrijving (NL)

In dit vak staan ethische kwesties in verschillende professionele praktijken centraal. Het gaat om alledaagse ‘bumpy moments’ en om grote morele dilemma’s, met name in de ‘people professions’, zoals onderwijs, ouderen- en jeugdzorg, psychologie/hrm en sociaal werk. Doel van het vak is om studenten oog te laten krijgen voor ethische aspecten van professioneel werk en om professionals en de organisaties waarin zij werken te leren daarmee om te gaan. Daartoe maken studenten ten eerste kennis met theorieën waarin wordt ingegaan op ethische concepten (nut, plicht, zorg, keuze, geluk) en met name professionele kernconcepten (democratische professionaliteit, beroepscode, roeping). Ten tweede worden morele casus (het liefst van studenten zelf) gezamenlijk besproken en geanalyseerd met allerlei methodes voor ethiekondersteuning, variërend van probleemgerichte methoden(bijv. dilemma methode) tot houdingsgerichte methoden (bijv. Socratisch gesprek). Gedurende de cursus voeren studenten in groepjes een praktijkverkenning uit naar één specifieke beroepsgroep, door te kijken welke belangrijke morele kwestie daar speelt, welke posities daarin worden ingenomen, en hoe theoretische concepten kunnen helpen deze complexiteit te duiden. 

Omschrijving (EN)

This subject focuses on ethical issues in various professional practices. It concerns everyday 'bumpy moments' and major moral dilemmas, particularly in the 'people professions', such as education, elderly and youth care, psychology/hrm and social work. The aim of the course is to teach students to become aware of the ethical aspects of professional work and to teach professionals and the organisations in which they work how to deal with them. To this end, first of all students are introduced to theories that deal with ethical concepts (utility, duty, care, choice, happiness) and in particular professional core concepts (democratic professionalism, professional code, vocation). Secondly, moral cases (preferably from students themselves, at professional, institutional and societal level) are jointly discussed and analysed with various methods for ethics support, ranging from problem-oriented (e.g. dilemma method) to attitude-oriented (e.g. Socratic conversation). During the course, students work in groups to carry out a practical exploration of one specific professional group, by looking at what important moral issues are at play there, what positions are taken, and how theoretical concepts can help to interpret this complexity. 

Voertaal

Nederlands

Leerdoelen (NL)

Na deelname aan deze module:

1. Kennen studenten veelvoorkomende ethische kwesties en dilemma’s in professionele contexten (eindterm 1a, 1b);

2. Kunnen studenten ethische kernconcepten, benaderingen en theorieën uitleggen (eindtermen 1a, 1b);

3. Kunnen studenten verschillende benaderingen van (ethische) professionaliteit vergelijken en evalueren (eindtermen 1a, 1b)

4. Kunnen studenten ethische concepten, theorieën en benaderingen toepassen op casuïstiek in een verscheidenheid aan professionele praktijken (eindtermen 2b, 3a);

5. Kunnen studenten een morele kwestie uit een professioneel domein analyseren met behulp van theorieën, en daarvan verslag doen (eindtermen 2b, 4)

6. Kennen studenten methodes die geschikt zijn voor de ondersteuning van professionals om ethische casuïstiek te bespreken (eindtermen 3b, 4).

Leerdoelen (EN)

Zie leerdoelen (NL)

Entreevoorwaarden (NL)

Om de ethische aspecten van professionaliteit verder uit te kunnen werken in deze module, wordt van studenten een basiskennis van ethiek veronderstelt, bijvoorbeeld zoals studenten van de Bachelor Humanistiek dat meekrijgen in het vak ‘Introduction to ethics’ (B2-HUM4). Als zo’n basiskennis nog niet aanwezig is, raden we ten sterkste aan om vóór de start van de cursus een (beknopte) inleiding in de ethiek te bestuderen, zoals Shafer-Landau’s A concise introduction to ethics (2020) of Driver’s Ethics: the fundamentals (2007).

Entreevoorwaarden (EN)

Zie entreevoorwaarden (NL)

Opmerkingen (NL)

Levensbeschouwelijke, arbeidsmarktgerichte en academische vorming

De levensbeschouwelijke vorming van studenten wordt gestimuleerd door de manier waarop ethische theorieën en benaderingen van ethische professionaliteit aan bod komen. Tijdens de cursus komt veel casuïstiek langs, en worden studenten uitgenodigd en geprikkeld om zich hiertoe op een onderbouwde manier te verhouden. Dat stimuleert hun eigen ontwikkeling als aankomende ethische professionals.

Dit vak levert een bijdrage aan de beroepsgerichte vorming van studenten. Alle beroepen en organisaties hebben ethische aspecten, en dit vak biedt afgestudeerden de mogelijkheid om deze aspecten te verkennen en te verdiepen. Tijdens een praktijkverkenning onderzoeken ze een specifieke beroepspraktijk, en tijdens werkgroepen maken ze zich vaardigheden eigen om methodes voor ethiekondersteuning in te zetten. Hierbij kunnen afgestudeerden via advies- of trainingsactiviteiten bijdragen aan de ontwikkeling van ethische professionaliteit in organisaties. 

De academische vorming vindt plaats door een brede en diepgravende (ook internationale) oriëntatie op de wetenschappelijke literatuur, en de bespreking van de relevantie daarvan voor actuele maaschappelijke vraagstukken.

Korte toelichting samenhang andere onderdelen

Dit vak vormt samen met de vakken ‘Democratisch burgerschap’ en ‘Moral and citizenship education’ de inhoudelijke basis van de Master BKS. In de Master staan de onderlinge democratische relaties tussen burgers en professionals centraal. In het vak ‘Democratisch burgerschap’ wordt het hoofdthema van de opleiding uitgewerkt; in ‘Moral and citizenship education’ staat centraal hoe jonge mensen (via onderwijs) gestimuleerd kunnen worden om burgerschap te ontwikkelen. Het vak ‘Ethische Professionaliteit’ focust op de professionals, en de ethische uitgangspunten die ze in de omgang met burgers hanteren.

Werkvormen

De cursus bestaat uit hoorcolleges waarin ethische theorieën en professionele kernconcepten worden besproken, geanalyseerd en geëvalueerd op hun zeggingskracht voor de professionele praktijk. Daarbij wordt gebruik gemaakt van empirisch onderzoek naar ethische professionaliteit in de publieke sector. Tijdens werkgroepen worden realistische en hypothetische casuïstiek uit een aantal ‘people professions’ geanalyseerd via methodes voor ethiekondersteuning, waarbij studenten deze begeleiding gaandeweg meer zelf op zich nemen. Tijdens de werkgroepen is ook ruimte voor feedback op een praktijkverkenning die studenten gezamenlijk doen naar de ethische aspecten van één professie. De groepen presenteren tijdens een van de laatste werkgroepen voorlopige resultaten van hun verkenning, waarna ze formatieve feedback krijgen van de docenten en peer-feedback van medestudenten. Deze gebruiken zij voor het schrijven van de definitieve versie van hun groepsopdracht.

Relatie theorie-praktijk

Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de kennis van (formele en informele) praktijken van de docenten en gastdocenten.

Relatie onderwijs-onderzoek

In dit vak wordt vooral gebruik gemaakt van het onderzoek van de Leerstoelgroepen ‘Educatie’ en, ‘Burgerschap en Humanisering van de publieke sector’.

Mogelijkheid tot specialisatie

In de praktijkverkenning kan specifiek gekozen worden voor een focus op één specifieke professie.

Opmerkingen (EN)

Zie opmerkingen (NL)

Docenten

Dr. Wouter Sanderse, prof. dr. Doret de Ruyter, prof.dr. Evelien Tonkens, dr. Martien Schreurs,  en anderen (nader te bepalen).

Student-assistenten

Geen

Literatuur

Verplicht: Van Dartel, H. & Molewijk, B. (2013). In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor moreel beraad. Amsterdam: Boom.

De andere verplichte literatuur wordt in het werkboek bekend gemaakt.

Competenties (bijdrage aan

Eindtermen)

Het studieonderdeel draagt bij aan de volgende eindtermen van de master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven:

1.       Kennis en inzicht: de afgestudeerde kan

1a    sociologische, onderwijspedagogische en filosofische denkstromingen onderscheiden en analyseren die relevant zijn voor probleem- en vraagstellingen in relatie tot burgerschap(svorming) en kwaliteit van samenleven;

1b    relevante theorieën over onderwijs in en beleid ten aanzien van burgerschap en ethische professionaliteit uitleggen, en de sociaalwetenschappelijke en ethische veronderstellingen daarvan toelichten.

2.       Toepassen kennis en inzicht: de afgestudeerde kan

2b    met gebruik van (inter)nationale wetenschappelijke literatuur en kwalitatief empirische onderzoeksbenaderingen en -methoden zelfstandig een verantwoord onderzoek opzetten en uitvoeren.

3.       Oordeelsvorming: de afgestudeerde kan

3a    op maatschappelijk en beleidsniveau vanuit een internationale oriëntatie een beargumenteerde opvatting over burgerschap(svorming) en kwaliteit van samenleven, alsmede de rol van publieke professionals daarin, formuleren en legitimeren;

3b    spanningen tussen burgers of tussen burgers en instituties uitleggen in termen van burgerschap en hiervoor onderbouwde oplossingsmogelijkheden voorstellen en afwegen.

4.       Communicatieve vaardigheden: de afgestudeerde kan

 op academisch- en op beleidsniveau rapporteren over onderzoeksresultaten en eigen beargumenteerde opvattingen over burgerschap(svorming), kwaliteit van samenleven en ethische professionaliteit in de samenleving in het algemeen en publieke instituties, waaronder het onderwijs in het bijzonder, en daarbij blijk geven van een constructieve en maatschappijkritische houding.