Psychiater Arjan Braam benoemd tot bijzonder hoogleraar
‘Aandacht voor levensbeschouwing is onontbeerlijk in geestelijke gezondheidszorg’
Hulpverleners van psychiatrische patiënten praten doorgaans weinig met hun patiënten over levensbeschouwing. Toch is dit een levensdomein dat voor veel patiënten relevant is en van belang kan zijn voor een goede behandeling. Psychiater Arjan Braam is per 1 oktober 2012 benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij heeft als leeropdracht ‘Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor de psychiatrie’.
In gesprekken van hulpverleners met psychiatrische patiënten speelt levensbeschouwing meestal geen expliciete rol. Dat komt omdat de inhoud van levensbeschouwing, en religie in het bijzonder, per traditie verschilt en doorgaans heel persoonlijk ligt. Geen enkele hulpverlener kan volledig thuis zijn in de veelheid aan finesses in tal van levensbeschouwingen. Dat maakt het denken over psychiatrie en levensbeschouwing meer dan eens ingewikkeld. Bovendien geeft het geen pas als behandelaars in de geestelijke gezondheidszorg hun patiënten levensbeschouwelijk zouden beïnvloeden.
Toch gaat het hier over een levensdomein dat voor veel patiënten heel relevant is en wel degelijk een rol kan spelen in het ziektebeeld. Wanneer dit domein genegeerd wordt, ontneem je de behandelaar en de patiënt de kans om stil te staan bij existentiële vragen en dilemma’s die zich bij een psychiatrische ziekte laten voelen. Patiënten kunnen existentiële leegte ervaren bij depressies, of zij moeten omgaan met soms onthutsende spirituele ervaringen als uiting van bijvoorbeeld een manische psychose. Ook bestaat het risico dat religieuze en spirituele bronnen van steun of troost veronachtzaamd worden.
Goed onderbouwd onderzoek kan dergelijke existentiële vragen in de geestelijke gezondheidszorg expliciteren en actualiseren. Dat is eens te meer nodig nu het levensbeschouwelijke landschap sterk veranderd is. Hulpverleners worden zo in staat gesteld de thematiek deskundig en onderbouwd te hanteren, in plaats van speculatief.
De leerstoel aan de Universiteit voor Humanistiek is ingesteld door het KSGV - kenniscentrum voor levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, dat hiervoor ook een samenwerking aanging met Altrecht GGZ in Utrecht. Altrecht GGZ, de Universiteit voor Humanistiek en het KSGV willen het genoemde onderzoek gezamenlijk stimuleren en daarmee bijdragen aan de verdere uitbouw van een humane kwaliteitszorg. Eerder stelde het KSGV bijzondere leerstoelen in bij Tilburg University en de Rijksuniversiteit Groningen.
Arjan Braam (1969) is psychiater bij de crisisdienst Utrecht en opleider psychiatrie bij Altrecht GGZ. Naast zijn klinische werk is hij al twintig jaar betrokken bij empirisch onderzoek naar verbanden tussen religie en psychiatrie bij ouderen in de Longitudinal Aging Study Amsterdam van de Vrije Universiteit. Hij is de auteur van tal van wetenschappelijke publicaties.
KSGV
Hulpverleners van psychiatrische patiënten praten doorgaans weinig met hun patiënten over levensbeschouwing. Toch is dit een levensdomein dat voor veel patiënten relevant is en van belang kan zijn voor een goede behandeling. Psychiater Arjan Braam is per 1 oktober 2012 benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij heeft als leeropdracht ‘Levensbeschouwing en geestelijke volksgezondheid, met bijzondere aandacht voor de psychiatrie’.