Wat iedereen moet weten over democratisch burgerschap
5 oktober 2021
Menno Hurenkamp en Evelien Tonkens over: 'En nou mag ik even!'
Waarom is burgerschap zo belangrijk?
Evelien Tonkens: "Burgerschap is het fundament van onze samenleving. Burgerschap betekent dat we elkaar als gelijkwaardig erkennen en tegelijkertijd respecteren dat we verschillend zijn. En dat we over die verschillen geweldloos ruziemaken. Om burgerschap mogelijk te maken hebben we een democratische rechtsstaat nodig, en een verzorgingsstaat. De democratische rechtsstaat regelt dat we in vrijheid iedereen en alles kunnen bekritiseren, en de verzorgingsstaat regelt dat iedereen dankzij recht op bijvoorbeeld onderwijs, huisvesting en zorg, ook in staat is om dat te doen."
Waarom is het belangrijk om ons hiervoor in te zetten?
Tonkens: "Burgerschap lijkt heel vanzelfsprekend maar is een enorme verworvenheid, waarvoor heel hard is gestreden en mensen zichzelf hebben opgeofferd. Steeds zijn mensen die nieuwe burgerrechten opeisten, eerst voor gek verklaard of zelfs gevangen gezet of vermoord. Of het nou ging om rechten van tot slaaf gemaakten, vrouwenrechten, arbeidsrechten, homorechten of rechten van religieuze of etnische minderheden. Burgerschap kan ons ook gemakkelijk afgenomen worden. Dat zie je nu in Afghanistan en dat zag je eerder in voormalig Joegoslavië en nog eerder bij ons tijdens de Tweede Wereldoorlog. Burgerschap kan gemakkelijk kapot. We moeten ons dus blijven inspannen om het te beschermen en te verbeteren."
Waarom is het zo belangrijk dat we dit al op school leren?
Tonkens: "Burgerschap is nooit af: Er zijn altijd weer nieuwe groepen die burgerrechten eisen of voor wie dit geëist wordt, nu bijvoorbeeld dieren en robots. En er zijn altijd weer nieuwe problemen die burgerschap vereisen, nu bijvoorbeeld klimaat, vaccinatie-eisen, of onze omgang met ons koloniaal verleden. Over zulke zaken vreedzaam ruzie maken is een hele kunst, en het is dus cruciaal dat we dat op school leren."
Nieuwe master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven
Evelien Tonkens is hoogleraar Burgerschap en humanisering van de publieke sector. Menno Hurenkamp is docent-onderzoeker en opleidingscoördinator van de nieuwe master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven. Zij houden zich al meer dan twintig jaar bezig met burgerschap.
Hun boek is een uitgave van Boomfilosofie:
https://www.boomfilosofie.nl/product/100-10136_En-nou-mag-ik-even#omschrijving
Zie ook
Menno Hurenkamp op npo over nieuwe publicatie over democratie en burgerschap
RTL Nieuws: Onderwijsraad: stel duidelijke grenzen aan vrijheid van onderwijs
Human: https://www.human.nl/tegenwind/lees/systeempijn.html
Dinsdag 5 oktober geeft de Onderwijsraad advies aan regering en parlement over de vrijheid van onderwijs en de zorg die de overheid heeft voor het onderwijs. Een van de aanbevelingen is om democratisch burgerschap beter te doceren op scholen.