Evelien Tonkens in nrc: marktwerking is hoofdschuldige in Toeslagenaffaire

5 januari 2021

Als we herhaling van de problemen van de Toeslagenaffaire willen voorkomen, moeten we niet het kabinet maar de marktwerking naar huis sturen. Dat stelt Evelien Tonkens van de Universiteit voor Humanistiek in een opiniestuk in nrc.

Onuitvoerbaar

Met de invoering van de Wet op de Kinderopvang in 2004 werd marktwerking het leidende principe in de kinderopvang. Ouders moesten de markt sturen door zelf een aanbieder van kinderopvang te kiezen en deze te betalen. De gedachte was dat dit zou leiden tot de beste prijs-kwaliteitverhouding, met maximale macht en zeggenschap voor ouders.

Deze markt bleek gevoelig voor fraude: er ontstonden diverse malafide opvanginstelling en  bemiddelingsbureaus voor gastouders. Hierdoor werd fraudebestrijding bij de Belastingdienst topprioriteit. De overheid kreeg er een enorme taak bij om talloze ouders met wisselende behoefte aan kinderopvang te controleren en financieel te compenseren. Dit bleek niet uitvoerbaar en intussen bleven ouders als vermeend frauderende consumenten persoonlijk verantwoordelijk.

Mechanisme: overheid krijgt de schuld

Volgens Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector, versterkt dit een al langer bestaand mechanisme: "Waar de markt faalt, krijgt de overheid de schuld. Bij elk falen van marktwerking krijgen burgers een grotere hekel aan de overheid, daalt het vertrouwen en verzwakken de mogelijkheden voor de overheid om problemen te voorkomen." Daarom pleit ze ervoor om niet het kabinet maar de marktwerking naar huis te sturen. 

Lees het hele artikel op nrc.nl: Stuur de marktwerking naar huis, niet het kabinet.

Als we herhaling van de Toeslagenaffaire willen voorkomen, moeten we niet de overheid maar de marktwerking naar huis sturen, stelt Evelien Tonkens.