Joandi Hartendorp over onze omgang met het slavernijverleden in het onderwijs

29 juni 2023

Op 1 juli 2023 begint het Herdenkingsjaar Slavernijverleden, om te herdenken dat de slavernij in Suriname en het Caribisch gebied 150 jaar geleden werd afgeschaft. Joandi Hartendorp doet promotieonderzoek aan de Universiteit voor Humanistiek naar het onderwijs over het slavernijverleden. Voorafgaand aan ‘Keti Koti’ kwam zij in diverse media aan het woord.

Hoe kon slavernij zo lang duren?

Joandi vertelde in de rubriek Amsterdam Informeert van AT5 onder andere waarom de slavernij zo lang kon duren en hoe ideeën uit die tijd toch nog steeds doorwerken.  “In de periode van slavernij werden ideeën verzonnen over zwarte mensen, waarmee eigenlijk een soort rangorde gecreëerd werd waar witte mensen bovenaan kwamen te staan en zwarte mensen onderaan. En die rangorde maakte dat mensen andere mensen tot slaaf konden maken, zonder dat ze zich hier schuldig over hoefden te voelen.''

Hoe wordt het slavernijverleden behandeld in het onderwijs?

Het NPO Radio 1-programma Vroeg! heeft een speciale Keti Koti-themaweek. In aflevering twee komt Joandi aan het woord over hoe het koloniale- en slavernijverleden wordt behandeld in het Nederlandse geschiedenisonderwijs. Een van de dingen die haar opvalt is dat in lessen over slavernij vaak wordt gefocust op de Verenigde Staten. “Als je in de lessen over de Nederlandse slavernij heenstapt en het projecteert op Amerika kan je de stap naar het heden niet maken.” 

Tips om in de klas aandacht aan slaverij te besteden 

Onderwijsvakbond AOb publiceerde zeven tips voor betere lessen over het slavernijverleden. Een daarvan: Bespreek de slavernij niet als economisch verschijnsel. Joanna hierover: “Als je het alleen hebt over de handel en de ‘plantage-economie’ praat je, nu in de 21ste eeuw, nog steeds vanuit economisch perspectief over mensen als goederen in die handel. Kijk naar de slavernij zelf en de impact op de levens van mensen.”

Podcast Pluralistiek

Joandi Hartendorp is verbonden aan de leerstoelgroep Burgerschap en humanisering van de publieke sector. Ze onderzoekt hoe het Nederlandse slavernijverleden op de middelbare school wordt behandeld en welk beeld hieruit naar voren komt. Wat langer geleden ging zij in de Podcast Pluralistiek in gesprek met masterstudenten Berend Corstens en Limor Reshef van de studievereniging voor Humanistiek. "De geschiedenis van de slavernij en de afschaffing ervan is ook een geschiedenis van emancipatie. We kunnen ons beeld veel completer maken."

Op 1 juli 2023 begint het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Promovenda Joandi Hartendorp kwam hierover in diverse media aan het woord.