'Heb meer oog voor de ruimte tussen beleid en uitvoering in ontwikkelingssamenwerking'

17 juni 2021

In haar dissertatie onderzoekt Cornélie van Waegeningh professioneel werk op het gebied van Internationale ontwikkelingssamenwerking in de tussen-ruimte zoals die bestaat tussen het vastgestelde donor beleid en uitvoering van dat beleid op ‘dorpsniveau’. Oftewel: tussen shoes and slippers. De metafoor van shoes staat voor beleid-maken, die van slippers voor uitvoering van beleid op dorpsniveau. 

Van Waegeningh introduceert drie nieuwe concepten: namelijk policy conduct, de policy conductor, en de policy conducting space, de ruimte waar de professional het beleid voert. In haar onderzoek laat ze zien hoe de policy conductor (beleidsvoerder), al navigerend tussen donorbeleid en lokaal (dorps)niveau, beleidsvoering (policy conduct) handen en voeten geeft in reflectieve en normatieve werkpraktijken. Het onderzoek toont hoe deze praktijken invulling geven aan situaties die in donor beleid en daarmee samenhangende modellen van de ontwikkelingssamenwerking niet zichtbaar zijn en kunnen zijn. Immers, modellen en instrumenten zijn reducties van de werkelijkheid en zullen dus altijd blinde vlekken met zich mee brengen. Er zijn geen handboeken, geen instructies hoe te handelen in situaties die het beleid niet heeft noch kan voorzien.  

De professional gaat zelf op zoek naar wat zij of hij goed werk acht, daarbij ruimte creërend voor reflectie met anderen, maar ook zelf reflecterend, zoekend naar de goede weg (muddling through) om de dialectisch spanning tussen de hiërarchische en theoretische ontwikkelingsbenaderingen van beleid en de realiteit van de dagelijkse praktijk te overbruggen. Bouwend op horizontale relaties, op het eigen morele kompas produceert zij of hij nieuwe kennis die verankerd is in normatieve en reflectieve praktijken. Vanuit het perspectief van normatieve professionalisering dat drie brandpunten kent (horizontale moraliteit, werk dat deugt en deugd doet, en  de individuele committering  en micro-politieke betrokkenheid) laat het onderzoek zien dat de policy conductor een normatieve en reflectieve professional is, die professional werk levert en verdient meer gehoord te worden, omwille van dat werk. 

Cornélie M. van Waegeningh is opgeleid als jurist (publiek recht). Al snel na haar afstuderen is zij in de internationale ontwikkelingssamenwerking beland. Zij werkte in meerdere landen en op meerdere continenten ongeveer 20 jaar in dienst verband (voornamelijk bij het ministerie van Buitenlandse Zaken) en daarna als zelfstandig adviseur op gebied van institutionele processen. 

Promotie 21 juni 2021, Cornélie M. van Waegeningh, Between shoes and slippers, Normative professionalisation in foreign aid giving (ISBN 978-94-6332-765-7)

In ontwikkelingssamenwerking gebeurt in de uitvoering op lokaal niveau vaak iets anders dan door donoren in hun beleid is vastgesteld. Dat is niet vreemd, aldus promovendus Cornélie van Waegeningh, want hier zit nog een grote ruimte tussen. Zij onderzocht professionals die juist in deze ruimte werken. Ze bepleit om de stem van deze professionals te versterken, opdat we beter begrijpen hoe ontwikkeling en samenwerking tot stand komen en waarom het resultaat mogelijk anders is dan het beleid beoogt.