Interview met Karin Ingelse

 ‘De scoringsdrang is enorm en kan heel veel kapot maken.’

Een interview met Karin Ingelse, spreekster tijdens het symposium Integriteit en Media.

 

Je hebt een achtergrond als docent en presentatrice. Hoe ben je bij het onderwerp integriteit betrokken geraakt?

In september 1999 begon de ‘bonnetjesaffaire’ van Bram Peper. Als anchor van RTV Rijnmond (toen nog TV Rijnmond) was ik daar natuurlijk bij betrokken, het was maandenlang een ‘hot item’. In 2002 kwam er een nieuw college (1ste college met Leefbaar Rotterdam). In het collegeakkoord stond dat de ambtseed opnieuw ingevoerd zou worden in Rotterdam en dit zou gelden voor alle nieuwe medewerkers. In 2004 is dit ingevoerd, nadat er een bureau Integriteit was opgetuigd. Men besloot om bijeenkomsten integriteit te organiseren voorafgaand aan het afleggen van de eed/belofte. Omdat men huiverig was voor de weerstand die dit mogelijk zou oproepen en omdat ik ‘een bekend Rotterdams gezicht’ was in die tijd, vroeg men mij daarin een rol te spelen. Gezien mijn carrière als docent kwam ik er al gauw achter dat dit een heel mooi onderwerp was om ook als trainer te doen. Het bureau integriteit van de gemeente Rotterdam betrok mij vanaf dat moment bij de ontwikkeling van integriteitbewustwording. In 2006 werden gedragscode, het afleggen van eed/belofte en scholing en vorming op het gebied van integriteit ook vastgelegd in de ambtenarenwet (aanleiding daarvoor was de bouwfraude). Vanaf dat moment ben ik me steeds meer gaan toeleggen op het geven van trainingen en advies op het gebied van integriteit. Met name in de publieke sector.

Op welke manier speelde ethiek en integriteit een rol in je werk als presentatrice?

Enige tijd heb ik mijn werk als docent gecombineerd met een functie als adviseur van het CvB van een groot ROC in Rotterdam. Inherent daaraan had ik vaak te maken met vertrouwelijke informatie. Mijn collega’s op de redactie hadden nog weleens de neiging mij te bellen om te vragen naar informatie over zaken waarvan ik vond dat ik niet over mocht spreken. Voorbeeld: er was een steekincident op school. Ik had meer informatie over de situatie dan de pers. Mijn tv collega’s probeerden mijn ‘uit te horen’ en probeerden dat dan ook door te roepen: je bent in eerste plaats journalist, dus kom op met je informatie. Dat vond ik vreselijk lastige situaties. Ik kon het soms niet goed doen. Op school vertrouwden ze me niet (ik herinner me dat men mij niet vertelde dat toen nog Prinses Maxima op bezoek zou komen) en bij TV Rijnmond vonden ze me niet ‘loslippig’ genoeg…

Heb je zelf wel eens iets meegemaakt waarbij je integriteit op het spel kwam te staan?

Meerdere malen. Zoals hierboven beschreven – dan probeerde je toch te schipperen. Een ander voorbeeld uit mijn privésituatie: ik had een lease auto en mijn dochter een oud barrel. Ze wilde daarmee naar Italië. Dat vond ik geen goed idee, en ik ‘leende’ haar mijn auto, zonder de leasemaatschappij daarvan op de hoogte te stellen. Toen kreeg ze panne in München en ja, toen viel ik door de mand. Immers, ik wist best wel dat ik de leasemaatschappij om toestemming had moeten vragen. Maar de kans dat zij nee zouden zeggen achtte ik te groot en daarom ‘vroeg ik het maar niet’. Op het moment dat mijn dochter mij informeerde over de kapotte auto, realiseerde ik me dat ik in een integriteitsvalkuil was gevallen…mijn loyaliteit  (integriteit) naar mijn dochter was groter dan naar de leasemaatschappij toe. Op zich menselijk: ik ben van mening dat niemand 100% integer is en dat de mate van integriteit afhangt van de omstandigheden. Je ziet dat als geliefden/kinderen in het spel zijn de loyaliteit naar die personen vaak enorm groot is en dat je integriteitafwegingen dan gaan ‘schuiven’.

Op welke manier kunnen journalisten en andere mediaprofessionals hun werk zo integer mogelijk doen?

Er is wel een soort code opgesteld door de Raad van Journalistiek,  maar ik vind nog steeds dat integriteit binnen deze sector onderbelicht wordt. Het zou heel goed zijn als ook journalisten (als ‘bewaker van de democratie’) eens gaan nadenken over hun eigen moreel ethisch gedrag. Ik snap de journalisten wel die zeggen: de media kunnen niet diep genoeg graven om de waarheid boven tafel te krijgen. Dus is alles geoorloofd.  Maar mijns inziens is het de taak van de journalist de grens van maatschappelijke relevantie in de gaten te houden.

Denk je dat er in de journalistieke beroepsgroep genoeg aandacht is voor het onderwerp integriteit?

Nee, dus. Het is teveel eenrichtingsverkeer: de scoringsdrang (en met integriteit score je altijd) is enorm en kan heel veel kapot maken. Omdat journalisten zo ‘gretig’ zijn als het gaat om integriteitschendingen zie je vaak dat men ‘groots’ uitpakt. Hiermee wordt de persoon in kwestie (integriteit gaat immers altijd over het gedrag van personen) zo volledig afgebrand dat zo iemand maatschappelijk gezien een paria wordt.  

Waar zal je straks over spreken tijdens het symposium op 14 mei?

Waar ik het op 14 mei over wil hebben gaat over de heden ten dage gevoerde slag tussen de traditionele media en de social media die de journalist klem zet.  De krant is geen nieuwsbrenger meer en wordt voortdurend ingehaald door andere media. Die andere, social media kun je zien als junk food. Waarom junk food? Omdat de journalistieke filter ontbreekt. Een goede journalist is een integere journalist en biedt context, duiding van het nieuws. Aan de hand van een aantal voorbeelden zoals  de Facebook-rel in Haren en de recente juweliersoverval in Deurne wil ik laten zien dat de integere journalist, de waakhond van de democratie, klem is komen te zitten tussen deze twee werelden.

Het symposium Integriteit en Media wordt op woensdag 14 mei georganiseerd door het Netwerk Bedrijfsethiek Nederland (NBN) op de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Het NBN is een netwerk van mensen die de ethische kwaliteit van het beslissen en handelen in bedrijfsleven en non-profit organisaties in de meest brede zin van het woord willen bevorderen. Tijdens dit symposium wordt ook de NBN-Rabobank Scriptieprijs uitgereikt aan de beste bachelor- en masterscriptie op het gebied van bedrijfsethiek, integriteit en/of maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Met de scriptieprijs willen het NBN en de Rabobank de studie naar en de implementatie van bedrijfsethiek en maatschappelijk verantwoord ondernemen stimuleren.
 
Het symposium en de uitreiking van de NBN-Rabobank Scriptieprijs vindt plaats op woensdag 14 mei van 15.00 tot 17.30 uur, inloop vanaf 14.30 uur. Na het formele gedeelte is er aan aansluitende borrel. Locatie: Universiteit voor Humanistiek, Kromme Nieuwegracht 29, Utrecht.

Wilt u het symposium bijwonen? Meld u dan nu aan! Dit kan bij NBN-bestuurslid Elisa Kruiper via elisa@blikethiek.nl. Het bijwonen van het symposium is gratis. Zie ook: www.uvh.nl/integriteitenmedia