Joke van Saane in Trouw over groeiende kloof tussen orthodoxe gelovigen en liberalen

De spanning tussen orthodoxe religieuze minderheden en de liberale meerderheid groeit in Nederland. Moeten we daar maar mee leren leven? Trouw sprak verschillende deskundigen op het gebied van religie en maatschappij, waaronder prof.dr. Joke van Saane, hoogleraar Zingeving en leiderschap (tevens rector) aan de Universiteit voor Humanistiek. 

In het nieuws van afgelopen week verschillende voorbeelden van oplopende spanningen tussen orthodox religieuze minderheden en de liberale meerderheid. Zoals de twee reformatorische kerken die, tegen de corona-adviezen in, de deuren weer voor iedereen openzetten, met woedende kerkgangers die journalisten probeerden te weren. Ook publiceerde nrc over de reformatorische school Gomarus in Gorinchem, waar homoseksuele leerlingen gedwongen werden hun ouders te vertellen dat ze homo waren. En tot slot is er veel te doen om de reacties op de roman Ik wil leven van Lale Gül, waarin ze verhaalt over het dubbelleven dat ze moest lijden om zichzelf te blijven in het strenge orthodoxe milieu waarin ze opgroeide.

In antwoord op vragen van Trouw- journalist Maaike van Houten legt godsdienstpsychologe Joke van Saane meer uit over de achtergronden van orthodoxe gemeenschappen. In orthodoxe religies zijn gezin, kerk, school en samenleving één. Hun waarheid is voor hen altijd geldig. Iemand die daar kritische vragen bij stelt, zoals Lale Gül, wordt buitengesloten. Van Saane: “Uitsluiting hoort bij de orthodoxie. Als je ruimte voor twijfel geeft, geef je de orthodoxie op.” Dat neemt niet weg dat wat Gül overkomt afschuwelijk is en dat zij alle bescherming verdient. 

Zo is Van Saane ook kritisch over de reformatorische school Gomarus in Gorinchem. Reformatorische en islamitische scholen horen zich te houden aan het verbod op discriminatie van homo’s en vrouwen, en als ze dat niet doen is hard ingrijpen op zijn plaats. “Ze vinden gelijke behandeling niet passen bij de normen uit de Bijbel, discriminatie zegt hun niks. Maar wij kunnen wel zeggen: dit mag gewoon niet, en dit zijn de ­consequenties.” Afschaffen van die bijzondere scholen lost echter niks op. 

Lees het artikel van 5 april 2021 op trouw.nl: De seculiere meerderheid en orthodoxe gelovigen begrijpen niks van elkaar

Joke van Saane gaf in Trouw haar mening over actuele voorbeelden waarbij orthodoxe religieuze minderheden botsen met de liberale meerderheid.