Tegendenkers Hans Achterhuis en Joep Dohmen over levenskunst
“Voor Achterhuis is de levenskunst een wereldvreemde filosofie. Dan denk ik: je mist de boot, hoog tijd voor je pensioen Hans.” Aldus Joep Dohmen, hoogleraar wijsgerige en praktijkgerichte ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek. De laatste aflevering van de serie Tegendenkers, die Trouw samen organiseert met Studium Generale Utrecht belooft vuurwerk. Vanwege het onderwerp, de levenskunst is de discipline binnen de filosofie die de laatste jaren sterk in de belangstelling staat, waarover veel boeken worden uitgegeven, die beststellers worden. Maar ook vanwege de sprekers: Dohmen en Achterhuis zijn het zelden met elkaar eens, en wassen elkaar publiekelijk geregeld de oren.
Joep Dohmen is in Nederland een van de bekendste vertegenwoordigers van de levenskunst. “Levenskunst,” zegt hij, “is een filosofische discipline die antwoorden geeft op de moeder van alle vragen: hoe moet ik leven? Levenskunst is een ontwikkelingstaak, een soort morele Bildung. Ze is de poging om zichzelf daadwerkelijk te vormen, te verbeteren en daarmee een goede vriend, partner, burger of collega te zijn. Ze is dus een antwoord op narcisme, navelstaren en almachtsfantasieën.”
Maar waarover gaat de levenskunst dan precies? Over de invulling van je positieve vrijheid. Dohmen: “De Franse filosoof Michel Foucault heeft daar, in aansluiting op een hele reeks klassieke levensfilosofen, een boeiend programma voor ontwikkeld met behulp van een holistisch concept: zelfzorg. Daarmee kun je een eigen houding ontwikkelen, die we zo hard nodig hebben in een dynamische, geïndividualiseerde en geseculariseerde samenleving.”
Hoe kan Achterhuis hier tegen zijn? Een veel aangehaald werk binnen de levenskunst is Marcus Aurelius. Vanwege de grote belangstelling is het afgelopen tijd zelfs twee keer vertaald als Persoonlijke notities en als Overpeinzingen. Het boek intrigeert en ergert Achterhuis al decennia. “Uit Aurelius’ persoonlijke notities komen we niets te weten over de wereld waarin hij leefde. Geen spoor van moeilijkheden in de liefde, geen haat en geen verdriet. Zelfs als zijn vrouw overlijdt, put hij zich alleen maar uit in stoïsche lessen over de onzinnigheid van verdriet omdat tenslotte ieder mens moet sterven. Zonder een persoonlijk verhaal veranderen algemene wijsheden in clichés.”
Iets vergelijkbaars geldt voor Achterhuis voor de moderne filosofen van de levenskunst. Bovendien: “Ik zal niet ontkennen dat ik voor de strenge filosofen van de levenskunst in mijn schulp kruip, waardoor ik nauwelijks vrij durf te ademen.” Reactie Joep Dohmen: “Het is helemaal niet erg als je ergens geen verstand van hebt. Maar dat hoef je, nota bene als Denker des Vaderlands, dan toch niet zo te laten blijken?”
Datum: Maandag 15/4.
Tijdstip: 20.00-21.30 uur.
Plaats: Studium Generale Universiteit Utrecht, Aula van het Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
De lezing is gratis en toegankelijk voor iedereen. Reserveren is niet mogelijk.
Bron: Peter Henk Steenhuis, Trouw
“Voor Achterhuis is de levenskunst een wereldvreemde filosofie. Dan denk ik: je mist de boot, hoog tijd voor je pensioen Hans.” Aldus Joep Dohmen, hoogleraar wijsgerige en praktijkgerichte ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek. De laatste aflevering van de serie Tegendenkers, die Trouw samen organiseert met Studium Generale Utrecht belooft vuurwerk. Vanwege het onderwerp, de levenskunst is de discipline binnen de filosofie die de laatste jaren sterk in de belangstelling staat, waarover veel boeken worden uitgegeven, die beststellers worden. Maar ook vanwege de sprekers: Dohmen en Achterhuis zijn het zelden met elkaar eens, en wassen elkaar publiekelijk geregeld de oren.