UvH-onderzoek naar toeslagenschandaal meegenomen in rapportage Tweede Kamer
7 november 2024
Vandaag wordt in de Tweede Kamer de voortgang van de Hersteloperatie Toeslagen besproken. Voor het eerst ligt ook de dimensie van ‘maatschappelijk herstel’ op tafel. In het rapport Raamwerk maatschappelijk herstel Toeslagenschandaal pleiten Nicole Immler en Niké Wentholt om verder te gaan dan lessen leren: ‘transformeren en herstel dóen’. In een hierop aansluitend opiniestuk in NRC betogen zij dat er een debat nodig is dat gaat om de mens en de relatie tussen burger, overheid én samenleving. “Het Toeslagenschandaal was helaas van ons allemaal. Herstel is dat ook.”
“Sociale relaties in de samenleving zijn verstoord geraakt, deze moeten gerepareerd worden,” schrijven Nicole Immler en Niké Wentholt in hun opinieartikel in NRC over de noodzaak van een maatschappelijk herstel van gedupeerde ouders van de toeslagenschandaal. Het door de twee UvH-onderzoekers opgestelde ‘Raamwerk maatschappelijk herstel Toeslagenaffaire’ is meegenomen in de Voortgangsrapportage Toeslagen die op 7 november 2024 in de Tweede Kamer besproken wordt. Het raamwerk maakt het thema ‘maatschappelijk herstel’ voor het eerst zichtbaar en opent daarmee de mogelijkheid tot een breder herstel van gedupeerden, niet alleen in geld, maar ook in sociaal opzicht, zoals het herstel van sociale relaties. Deze bredere blik stelt mensen beter in staat van gemaakte fouten te leren.
De opinie in NRC vind je hier.
Over het Raamwerk maatschappelijk herstel Toeslagenaffaire:
Het Raamwerk maatschappelijke herstel biedt een wetenschappelijke visie op en uitwerking van maatschappelijk herstel. Het is geen voorschrijvend rapport. In door de Universiteit voor Humanistiek geleide werksessies met professionals binnen de overheid, bleek dat veel kennis er al is. Het raamwerk helpt, aan de hand van theoretische kaders, bestaande energie en initiatieven te ondersteunen en te verankeren via concrete taal en acties.
Uit het rapport: Waarom maatschappelijk herstel?
“Het Toeslagenschandaal heeft, gelukkig, gezichten gekregen. We denken aan de verhalen van individuele ouders en jongeren, maar ook aan de woorden van verantwoordelijke politici. We zien een tribune van ouders voor ons, of een rij van hooggeplaatste vertegenwoordigers die verontschuldigend vertellen hoe het toch zo mis heeft kunnen gaan. Onrecht gaat dus over mensen en daarmee over relaties, terwijl de meeste mensen nog steeds denken dat herstel vooral over geld gaat. Geld is een instrument, maar vooral de relatie moet worden hersteld.
Hier ligt nog een heel veld dat vaak geen gezicht krijgt: de maatschappij. Want de geleefde ervaring van het onrecht van de toeslagenaffaire bestond niet alleen uit brieven van of telefoontjes naar de Belastingdienst. Het onrecht bestond ook uit het snelle oordeel van de jeugdzorgmedewerker. De strenge rechter. De meewarige blik van de juf. De zoveelste krantenkop over fraudeurs. De relatie tussen maatschappij en burger is beschadigd, dus ook die relatie moet worden hersteld.”
Nicole Immler is hoogleraar Historical Memory and Transformative Justice aan de Universiteit voor Humanistiek, Utrecht. Ze is projectleider van het interdisciplinaire onderzoeksproject Dialogics of Justice (NWO Vici, 2020-2025). Haar onderzoek kenmerkt zich door een interesse in narratief onderzoek, antropologie en vraagstukken van erkenning en transformative justice.
Niké Wentholt is postdoc-onderzoeker in het onderzoeksproject Dialogics of Justice en verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek. In haar interdisciplinaire onderzoek richt ze zich op vraagstukken uit socio-legal studies en transformative justice.
Dialogics of Justice onderzoekt wijduiteenlopende casussen van herstel voor en erkenning van onrecht in of door Nederlandse instituties.
Vandaag wordt in de Tweede Kamer de voortgang van de Hersteloperatie Toeslagen besproken. Voor het eerst ligt ook de dimensie van ‘maatschappelijk herstel’ op tafel. In het rapport Raamwerk maatschappelijk herstel Toeslagenschandaal pleiten Nicole Immler en Niké Wentholt om verder te gaan dan lessen leren: ‘transformeren en herstel dóen’. In een hierop aansluitend opiniestuk in NRC betogen zij dat er een debat nodig is dat gaat om de mens en de relatie tussen burger, overheid én samenleving. “Het Toeslagenschandaal was helaas van ons allemaal. Herstel is dat ook.”
