Anton Constandse (1899-1985)

Inleiding

Geboren 13 september 1899 te Brouwershaven. Overleden 24 maart 1985 te ’s Gravenhage. Vrijdenker, humanist en anarchist. Anton Constandse was een productief publicist en spreker, o.a. over moderne geschiedenis, politiek, literatuur, filosofie, wetenschap en cultuur, en seksualiteit.

Voor de oorlog schreef hij o.a. voor Alarm (anarchistische tijdschrift), De Vrijdenker en De Vrije Arbeider. Hij gold in die tijd als notoir anarchist. In 1927 en 1934 werd hij wegens opruiing in gearresteerd en  in 1932 nam de overheid zijn publicatie Nederland, God en Oranje in beslag. Constandse noemde zich vanaf 1917 `sociaal‑anarchist', maar nadat hij in 1938 de Spaanse burgeroorlog had bezocht, verloor hij zijn vertrouwen in de haalbaarheid van het politieke anarchisme. Wel bleef het anarchisme de rest van zijn leven een cultureel uitgangspunt voor hem.

Bijna de hele oorlog (oktober 1940 tot september 1944) was Constandse geïnterneerd, o.a. in Buchenwald en St. Michielsgestel. Mede door de contacten die hij daar opdeed, kon hij na de oorlog hoofdredacteur buitenland worden bij de liberale kwaliteitskrant het Algemeen Handelsblad (1946‑1964). Daarnaast schreef hij o.a. voor De Vrijdenker en Verstandig Ouderschap (NVSH).

Na zijn pensioen publiceerde hij vooral in De Gids, Vrij Nederland, De Nieuwe Linie en De As, en sprak hij wekelijks een commentaar uit voor de VPRO. In de jaren '60 ontdekte de protestgeneratie hem als inspirator.

Constandse was lid van het hoofdbestuur van het Humanistisch Verbond gedurende de jaren 1957-1961. Van 1954 tot 1964 was Constandse vaste medewerker van het humanistisch wetenschappelijk tijdschrift Rekenschap, en van 1968 tot 1970 was hij hoofdredacteur van het blad Mens en Wereld.

In 1973 ontving hij de Dr. J.P. van Praag‑prijs omdat hij `tallozen bewust maakte van de waarden van het vrije denken en het humanisme'.

Inhoud

(Auto-)biografische stukken en gegevens, correspondentie, stukken betreffende opleiding, financiën, festiviteiten, internering, stukken betreffende aanstellingen, lidmaatschappen, royalties en honoraria, prijzen, reizen, bijeenkomsten, aantekeningen, typoscripten en manuscripten, publicaties, lezingen, discussies en debatten, radio- en televisieuitzendingen, interviews, recensies en reakties van lezers en luisteraars, artikelen over Constandse, documentatie.

Inventaris

Archief Anton L. Constandse

Bijzonderheden

Zie ook:

Humanistisch Verbond - Landelijk Bureau

Praagprijs, Stichting Fonds Dr. J. P. van

Relevante links

Anton Constandse op het Biografisch Portaal.