Jansen, Johan (1910-2002)
Johan Jansen (Groningen 1910 - Eindhoven 1 maart 2002) was zoon van een streng gereformeerde dominee en kwam al op jonge leeftijd in opstand tegen 'de knelband van het orthodox gereformeerd geloof', zoals hij het zegt.
Jansen kwam in 1928 naar Eindhoven en werd bij Philips expert op belichtingsgebied, ook in kunstzinnige toepassingen. Jansen zat de HV werkgroep Techniek & Humanisme voor.
Jansen was in 1946 mede oprichter van de afdeling Eindhoven van het HV en Humanitas. Hoofdbestuur HV 1953-1956.
Jansen leerde in de JVA (Jongeren Vredesactie) Jan Brandt Corstius kennen en Jaap van Praag. Met Garmt Stuiveling zat hij in het hoofdbestuur van de JVA. Jansen zat voor en in de oorlog in de gemeenteraad voor 'Waalres Belang', de SDAP was niet links genoeg. Jansen kwam sterk op voor de werklozen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat Paul de Groot, politiek secretaris van de CPN, een tijdje bij Jansen thuis ondergedoken. Na de oorlog werd Jansen gemeenteraadslid voor de PvdA.
Het interview met Johan Jansen werd afgenomen op 11 september 2001 door HHC medewerker Jan Loman.
Audiobestand interview Deel 1
Audiobestand interview Deel 2
Van Jansen is ook zijn tekst beschikbaar die hij 30 juni 2001 uitsprak voor de afdeling Eindhoven van het HV met als titel: Eindhoven als vluchtheuvel voor de ontwikkeling naar een vrijzinnige humanistische levensbeschouwing. De afdeling Eindhoven 55 jaar geleden.
Jansen kijkt hierin terug - met allerlei anekdotes - op wat hij in die jaren meemaakte.
Jansens vriend Ico van der Willik hield een speech bij de uitvaart, die een mooi beeld van Johan Jansen geeft:
Donderdagmiddag 7 maart 2002 was de crematie. O.a. muziek uit Ierland; heel welluidend en indrukwekkend. Zes sprekers waaronder de heer Schoffelmeer, ex directeur van de H.I.G. Licht bij Philips en ik. Onderstaand mijn speech:
'Mijn naam is Ico van der Willik. Ik spreek als vriend van Johan (mede namens mijn vrouw Gerrie) en als vertegenwoordiger van het Humanistisch Verbond.
Johan was één van de mede-oprichters van de afdeling Eindhoven van dat Humanistisch Verbond. Ik heb een kopie van de oproep om naar de oprichtingsvergadering te komen er nog eens op nageslagen. Het vond plaats in een bovenzaaltje van het Oranje Hotel op het Stationsplein en het was op 10 juli 1946.
Johan was een humanist in hart en nieren; inclusief natuurlijk zijn menselijke tekorten, die hij overigens ruiterlijk toegaf. Hij was voor geen gat te vangen. Ik ken hem sinds 1953 en ik weet bijvoorbeeld nog goed dat een keer - op een Zondagmorgenbijeenkomst van het Humanistisch Verbond - een spreker van verre als maar niet kwam opdagen en dat Johan toen bruusk opstond, naar het katheder liep en zei: “nou, dan zal ìk wel een lezing geven” en dat hij, geheel onvoorbereid en voor de vuist weg, een voortreffelijke voordracht gaf over de Engelse dichter Shelly.
De afgelopen jaren heb ik vaak met Johan door de Kempen gezworven. Hoewel ikzelf coach ben van een Natuurwandelclub, liet ik de te nemen route meestal maar aan hem over, want hij wilde over hekken klimmen, dwars door weilanden en maïsvelden lopen, sloten over steken, juist bospercelen met een bordje “Verboden Toegang” binnen dringen, etc. Zijn motto was: verkennen, avontuur!
s’ Avonds at hij dan bij ons, waar hij genoot van de grote verscheidenheid aan vegetarische gerechten die Gerrie, mijn vrouw, steeds weer opdiende. En hij maar vertellen, bijvoorbeeld over zijn baan bij Philips waar hij brutaal weg alles naar zijn hand probeerde te zetten, over zijn stichting “Kunstlicht in de Kunst”, over Jackie waar hij nog steeds verliefd op was en over de humor die tussen hen beiden speelde, over kinderen en kleinkinderen en over wat hij nog allemaal van plan was te gaan doen in - zoals hij dat zo kenmerkend omschreef – zijn “blessure-tijd”. Over Jackie zei hij eens dat zij hem had leren drinken! De geheelonthouder van weleer dronk namelijk inmiddels toch zeker wel één glas wijn per warme maaltijd.
Tot onze laatste ontmoeting dit jaar aan toe, viel zijn grote belangstelling op voor de medemens, voor het landschap, voor onze tuin en voor iets dat daarin veranderd was, voor de schoonheid en voor de kunst.
Als van een volwassen jongere man in de kracht van zijn leven.
Hij was wars van iedere autoriteit boven hem en een optimist door dik en dun. Nam het op voor “de Russische mens” en voor asielzoekers; sprak aan de andere kant echter wel met de nodige scepsis over de Amerikanen. Hij had een grenzeloos vertrouwen in de mogelijkheden van de mens en van de mensheid. Het zou uiteindelijk allemaal wel goed komen met de wereld! Wie had er eigenlijk echt bij stil gestaan! Ook Johan blijkt sterfelijk te zijn en ligt nu in deze kist. Johan, hij was een kanjer. Tot in lengte van onze dagen zullen wij het nog vaak over hem hebben'.
Jansen was in 1946 mede oprichter van de afdeling Eindhoven van het HV en Humanitas. Hoofdbestuur HV 1953-1956.