Verteld Verleden
Vanaf midden jaren '90 van de vorige eeuw tot ongeveer het jaar 2000 heeft het Humanistisch Historisch Centrum een aantal bekende en minder bekende humanisten geïnterviewd over hun leven en hun rol in de humanistische beweging vanaf 1945. Ook mensen uit Vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte (voorheen De Dageraad) en de 
Jongeren Vredes Actie komen aan bod. Het zijn belangrijke voorlopers van de moderne na-oorlogse humanistische beweging.
Een aantal bestanden betreft een lezing van de vermelde persoon over een voor het vrijdenken of humanisme relevant onderwerp, bijvoorbeeld een lezing tijdens een bijeenkomst ter ere van de honderdste sterfdag van Multatuli.
In het menu en hieronder ziet u een alfabetische lijst met namen die u kunt kiezen. Zo goed mogelijk is de persoon beschreven, zodat u een idee hebt wie het is. U kunt daarna kiezen om de globale, steekwoord-gewijze, uitwerking van interviews in pdf bekijken zodat u een indruk krijgt waar het interview over gaat. Klik op de bijgevoegde mp3 bestanden om de interviews te luisteren.
We zijn sinds 2010 bezig geweest om deze interviews te digitaliseren en te ontsluiten zodat iedereen ze kan beluisteren. De kwaliteit van de interviews verschilt. Er zijn veel onversneden interviews, maar ook radioprogramma`s te beluisteren. Als u het geluid te zacht vindt moet u op uw eigen computer het volume van het geluid verhogen. Een hoofdtelefoon verhoogt de kwaliteit van luisteren aanzienlijk.
We willen u zoveel mogelijk informatie beschikbaar stellen. Het kan zijn dat een audiobestand of de uitwerking ervan nog ontbreekt. In dat geval wordt het vermeld. We wensen u veel plezier bij het luisteren en lezen.
Disclaimer: Het HHC heeft haar uiterste best gedaan om de rechthebbenden te achterhalen. Indien u meent rechthebbende te zijn, gelieve contact op te nemen met het Humanistisch Historisch Centrum hhc@uvh.nl.
Abell - Van Soest, L.G.
Mevr. L.G. Abell-van Soest is (mede)auteur van Multatuli’s Minnebrieven na 130 jaar. Zij was lid van De Vrije Gedachte en schreef voor het gelijknamige tijdschrift.
Berkhof, Fenco van den (1916-2005)
De eerste secretaris van het Humanistisch Verbond (1945-1957). Pionier en eerste directeur (tot 1962) van de Humanistische Stichting Huisvesting Bejaarden (HSHB).
Bijleveld-Bonnettemaker, Miep
Was voor de Tweede Wereldoorlog lid van de Amsterdamse afdeling van de Jongeren Vredes Actie (JVA).
Bilius, Arie (1928-2007)
Arie Bilius (1928-2007). Markante en kritisch geëngageerde ‘humanistisch/(revolutionair) socialistisch vrijdenker’, zoals hij zichzelf noemde. Hij was lid van het Humanistisch Verbond en De Vrije Gedachte.
Boer, Jan den (1950)
Jan den Boer was vanaf de jaren '80 acht jaar werkzaam als humanistisch vormingswerker op het centrum voor humanistisch geestelijke verzorging voor militairen, het Coornherthuis.
Bonger, Henk (1911-1999)
Henk Bonger (12-05-1911 - 26-02-1999) was een pionier van de humanistische beweging.
Broeder, Arie Leendert den (1929-2010)
Arie den Broeder (1-6-1929 - 27-2-2010) was socioloog, bestuurskundige. Hoofd Directie Bijstandszaken op het ministerie van CRM. Hoofdbestuurslid Humanistisch Verbond.
Cabout, Kees (1923-2008)
Kees Cabout werd in 1944 onderwijzer, na de HBS en de kweekschool. Hij was in 1946 een tijdje werkzaam op de redactie van Het Vrije Volk in Rotterdam; daarna was hij publieksorganisator bij de Rotterdamse Kunststichting.
Constandse, Anton Levien (1899-1985)
Geboren op 13-9-1899 , overleden op 24-3-1985. `Vrijdenker, humanist en libertijn [= anarchist], in die volgorde', volgens hemzelf.
Croiset, Odo (1915-2011)
Voor de Tweede Wereldoorlog was hij hoofbestuurslid van de Jongeren Vredes Actie (JVA). Hij verzette zich geweldloos tegen het opkomend nationaal-socialisme en hielp vluchtelingen uit Duitsland.
Derkx, Peter (1951)
Peter Derkx werd per januari 2003 benoemd tot hoogleraar Humanisme en Levensbeschouwing. Zijn speciale aandachtsgebieden zijn: theorie van het humanisme als levensbeschouwing; evolutietheorie, humanisme en zingeving; zingeving, geluk en goed ouder worden.
Diepenhorst, mr. dr. I.A. (Isaac) (1916-2004)
Hoogleraar, senator en minister van Onderwijs en Wetenschappen en Tweede Kamerlid uit een bekende antirevolutionaire familie.
Dörr, Mari (1925)
Bas Dörr heeft tijdens en al voor de Tweede Wereldoorlog met zijn Remonstrantse vader Joden geholpen om onder te duiken. Na de oorlog was Bas actief in de mislukte pogingen tot heroprichting van de Jongeren Vredes Actie (JVA). Ook was hij actief in de NVSH.
Elders, Fons, prof. drs. (1936)
Fons Elders (1936) is een Nederlands (emeritus) hoogleraar filosofie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht.
Eleveld, Rie
Radio interview van 03-09-1978 met Jan Rutgers, Rie Eleveld en Jaap van Praag over(religieus) humanisme en verbondenheid.
Emmelkamp, Wiemer (1916 -2014)
Kwam in 1935 bij Jongeren Vredes Actie (JVA). Richtte het HV pand in Groningen op. In WO II diep in het geweldloze verzet met De Vonk .
Fresco, Marcel (1925-2011)
M.F. Fresco was vanaf 1980 tot aan zijn emeritaat in 1990 als opvolger van Jaap van Praag bijzonder hoogleraar in de Wijsgerige Antropologie en de Grondslagen van het Humanisme op de Socrates Leerstoel van de Rijksniversiteit Leiden.
Gasenbeek, Bert (1953)
Bert Gasenbeek (1953) is directeur van het Humanistisch Historisch Centrum. Eveneens directeur van het J.P. van Praag Instituut
Harmsen, Ger (1922-2005)
Nederlands filosoof en historicus. Hij was een kenner van het marxisme en de geschiedenis van de arbeidersbeweging.
Heij, Wim (1941)
Humanistisch geestelijk verzorger en vormingswerker bij de krijgsmacht en Hoofdkrijgsmachtraadsman van de Dienst Humanistische Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht. Heeft in 1964 de humanistische geestelijke verzorging zijn intrede zien doen in de kazernes.
Heusden R.F. (Roel) van (1914-2009)
Was in de jaren ’30 van de vorige eeuw actief in de Jongeren Vredes Actie (JVA), een pacifistische jongerenbeweging. Hij schreef artikelen in het JVA blad ‘Vredesstrijd.’ Roel begon met o.a. Garmt Stuiveling (ook JVA) het Kunstenaarscentrum voor Geestelijke Weerbaarheid.
Holleman, A.P. (1920)
De heer A.P. Holleman, geboren 20-12-1920 te Dubbeldam, was van 1981–1986 voorzitter van de afdeling Zuid-Limburg van het Humanistisch Verbond.
Hos, Wim (1912 - 2006)
Voor de Tweede Wereldoorlog actief in de geheelonthoudersbeweging, in de Jongeren Geheel Onthouders Bond (JGOB) en later actief in de Jongeren Vredes Actie (JVA)
Hulle, Cees van der (1919-2001)
Humanistisch raadsman van het eerste uur. Werd in 1955 gevraagd om als vrijwilliger geestelijk raadsman te worden.
Jansen, Johan (1910-2002)
Jansen was in 1946 mede oprichter van de afdeling Eindhoven van het HV en Humanitas. Hoofdbestuur HV 1953-1956.
Jong, Wim de (1905-1987)
Vrije Gedachte lezing in 1978 door Wim de Jong (Misschien: Wim J. Jong (1905-1987); ) over Marx en Wilhelm Reich.
Jongstra, Ate
Atte Jongstra is auteur. Hij schreef over Multatuli onder andere de boeken Kristalman, Multatuli-oefeningen (2012) en zijn bekendste boek De Multatulianen. Tevens is hij redacteur van het Vlaams literaire tijdschrift DWB en vaste medewerker van NRC-Handelsblad.
Koopmans, Wieberen (1943)
Wieberen Rink (W.R.) Koopmans heeft vanaf 1970 gedurende ongeveer 30 jaar lang een belangrijke rol gespeeld bij het Humanistisch Vormingsonderwijs HVO. In een serie interviews vertelt hij over zijn leven en zijn werk en zijn inzet voor het HVO.
Kuin, Piet (1908-2002)
Sociaaldemocratische econoom, die na de bevrijding als secretaris-generaal een belangrijke adviseur van minister Hein Vos van Economische Zaken was. Zat in 1933 in de redactie van Vredesstrijd, het blad van de JVA,
Kuiper, Ans en Gerrit (1936)
Gerrit en Ans Kuiper waren lid van de Humanistische Jongeren Groep en waren lid van het HV. Gerrit (lid HJG van 1954 tot 1961) en Ans Kuiper (1936- ) kwam eind 1958 bij de HJG.
Leede, Jan de (1922-2006)
Jan de Leede Geboren (1922, overleden 29 januari 2006) was vanaf de oprichting betrokken bij het Humanistisch Verbond (HV). Gedurende de jaren zestig was hij lid van het hoofdbestuur van het HV.
Lips, Harry (1913-1996)
Harry Lips was lid van het Humanistisch Verbond van het eerste uur en vanaf 01-03-1964 tot aan zijn pensionering op 01-11-1973 de eerste hoofdraadsman bij de dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging Krijgsmacht.
Max, B.J. (Bep) (1908-2001)
Bernardus Johannes (Bep) Max (Amsterdam 16 maart 1908 – Deventer 20 oktober 2001) was vanaf 1933 tot pensioen werkzaam bij Warmtetechnisch Adviesbureau J.A. Verhoeven. Voor de oorlog actief in de vredesbeweging, erna in het Hoofdbestuur HV.
Multatuli
Multatuli is de schuilnaam van Eduard Douwes Dekker, de schrijver van de Max Havelaar. Multatuli had grote affiniteit met de Dageraad.
Praag, Jaap van (1911-1981)
Jacob Philip (Jaap) van Praag (Amsterdam, 11 mei 1911 — Utrecht, 12 april 1981) was een Nederlands politicus (PvdA) en vooral bekend als de oprichter van het Humanistisch Verbond, waarvan hij van 1946 tot 1969 ook voorzitter was.
Praag, Martje van ( 1911-1997)
Martje van Praag, geboren Hoff, echtgenote van Jaap van Praag die een van de mede-oprichters was van het Humanistisch Verbond. Ze droeg met haar man bij aan de opbouw van het Humanistisch Verbond.
Premsela, Benno (1920-1997)
Nederlands vormgever en binnenhuisarchitect, centrale figuur in de naoorlogse Nederlandse kunstwereld en voorvechter van homo-emancipatie.
Rie - Grootenhuis, Agnes de la (1930-2017)
Agnes de la Rie-Grootenhuis was lid van de Humanistische Jongeren Gemeenschap HJG en voorzitter van de Functiegroep Schoolmaatschappelijk Werk van de NVMW.
Riet, Hennie te (1916-2005)
Zat in de JVA en in Twente met De Vonk in het verzet in de oorlog. Zijn vrouw Engelien kwam bij het Kunstenaarscentrum en haalde daarvoor geld op. Langdurig gedeputeerde in Overijssel (PvdA).
Ronde, Cor de (1925-2013)
Was lid van het hoofdbestuur van het HV in de periodes 1967-1973 en 1979-1991, o.a. als penningmeester en vicevoorzitter. Hij was verantwoordelijk voor de humanistisch militaire tehuizen en later actief in het Humanistisch Vredes Beraad.
Rutgers, Jan
Radio interview van 03-09-1978 met Jan Rutgers, Rie Eleveld en Jaap van Praag over (religieus) humanisme en verbondenheid.
Singer-Dekker, Hannie (1917-2007)
Nederlands politica en hoogleraar. Tevens voorzitter van de Vrouwenbond (PvdA), actief in het Hoofdbestuur van het Humanistisch Verbond (HV) en actief bij de NVSH.
Sinke, Joos Frans (1933)
Was Humanistisch Geestelijk Verzorger in de krijgsmacht, later hoofdraadsman van de Dienst. Schreef over het probleem van kernwapens in de krijgsmacht. Later actief in Humanistisch Vredes Beraad.
Spigt, Petrus (Piet) (1919-1990)
Autodidact zonder hogere opleiding. Vrijdenker en na de oorlog ook humanist. Was zeer actief in de humanistische beweging met functies in diverse commissies en besturen.
Stinis, Yvonne
Yvonne Stinis was lid van De Vrije Gedachte. Zij schreef in het maandblad De Vrije Gedachte en interviewde Fries de Vries in het radioprogramma Vrije Gedachte.
Stuiveling, Garmt (1907-1985)
Na de oorlog raakte Stuiveling betrokken bij de oprichting van het Humanistisch Verbond (HV). Hij bekleedde hierin bestuursfuncties en verrichtte vele werkzaamheden.
Thoenes, Piet (1921-1995)
Piet Thoenes, socioloog, was curator van de Stichting Socrates, en van 1961 tot 1970 redactielid van het humanistisch wetenschappelijke tijdschrift Rekenschap.
Tielman, Rob (1946)
Rob Tielman sloot zich in 1971 aan bij het Humanistisch Verbond, en vervulde sindsdien vele functies binnen de humanistische beweging. Hij was lid van het hoofdbestuur van 1973 tot 1987, waarvan de jaren 1977-1987 als voorzitter.
Veld, Joris in 't (1895-1981)
Prof. mr. J. (Joris) in 't Veld (1895-1981) was een overtuigd humanist, en de eerste voorzitter van Humanitas, dat in 1945 was opgericht. Hij was ook vanaf de oprichting tot 1954 lid van het Hoofdbestuur van het Humanistisch Verbond.
Verduijn, Chiel (1932-1997)
Hield bezinnende en voorlichtende inleidingen over humanisme, HV en vormingsonderwijs. Daarnaast was hij lid van de HV Homo werkgroep (ca. 1979-1984) en bestuurslid Humanistisch Vredesberaad (1987-1997).
Verschuren, Nel (1922-2011)
Nel Verschuren-Klomp (1922-2011) heeft van 1962 tot 1992 gewerkt als humanistisch uitvaartbegeleider voor de afdeling Noord-Brabant van het Humanistisch Verbond.Nel Verschuren vertelt in dit radio interview over humanistische uitvaartbegeleiding. Interview Nel Verschuren-KlompOnderwerpen:* Humanistische uitvaartbegeleiding interview interview
Vries, Tjidsger de (1912-2011)
Tjidsger de Vries (1912 - 2011) zat van zijn 24ste tot 29 ste bij de JVA, afdeling Gorredijk, toen hij stratenmaker was en JGOB lid. Werd leider van de JVA Friesland en gaf lezingen over Pacifistische VolksVerdediging.
Vrind - Van Praag, Esther (1916-2009)
Esther Vrind-Van Praag was lid van de Jongeren Vredes Actie (JVA) en de zus van HV oprichter Jaap van Praag. Haar man, Hein Vrind (ook JVA), werd door de nazi`s gefusilleerd 16 oktober 1942.
Wichers, A.J. (1921-2009)
Voorzitter HV in Wageningen van 1956 tot 1965. Van 1965 tot 1968 en van 1970 tot 1981 lid van het hoofdbestuur van het HV. Bijzonder hoogleraar Sociale en culturele aspecten van het humanisme in Utrecht vanaf 1 januari 1980 tot 1 januari 1985.
Willik, Ico van der (1927-2019)
Ico van der Willik, geboren in april 1927 in Boskoop, was van 1967-1975 lid van het hoofdbestuur van het Humanistisch Verbond. Hij was tevens lid en in de jaren 1973-1974 voorzitter van de ‘Kommissie Centrale Personenregistratie’. Daarvoor was hij (1955-ca. 1967) actief als bestuurslid van het HV afdeling Eindhoven.
Winter - De Boer , Zus (1915 - ?)
Was voor de oorlog actief lid van de NBAS (geheelonthouders jeugdvereniging) en de JVA in Amsterdam. Ze heeft vele mensen van het latere HV persoonlijk gekend.