Over de basiscursus Vrijheid, verbeelding zin zoeken
Waarover ging de basiscursus?
De basiscursus Vrijheid, verbeelding, zin zoeken was aanvankelijk gepland voor april 2020. Door de coronacrisis moest deze lange tijd uitgesteld worden. Bijzonder hoogleraar Laurens ten Kate nam drie minicolleges op als opmaat naar de cursus, die uiteindelijk in september en oktober 2021 gegeven kon worden.
Bekijk een aantal korte introducties:
1. Charles Taylor: https://vimeo.com/432983785
2. Richard Kearney: https://vimeo.com/458526237
3. Hartmut Rosa: https://vimeo.com/491593911
Het programma van de basiscursus zag er als volgt uit.
College 1: Inleiding
10 september 2021
In deze les wordt een introductie gegeven tot de cursus. We behandelen de drie kernthema’s Vrijheid, Verbeelding en Zin zoeken, zoals die ook in Laurens ten Kate’s boek De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016) naar voren komen. De vreemde vrijheid. Nieuwe betekenissen van vrijzinnigheid en humanisme in de 21ste eeuw (2016) naar voren komen. We gaan in op het inspirerend werk van de Canadese filosoof Charles Taylor, toonaangevend denker over religie in een ‘seculiere tijd’ en over onze plural belief society.
Lesdoel: je verkrijgt inzicht in de mogelijke samenhang tussen religie en seculariteit aan de hand van de theorievorming rond social imaginaries.
College 2: Vernieuwing en traditie
17 september 2021
In deze les vragen we naar de relatie tussen vrijzinnige vernieuwing van religiositeit en de tradities waarin we desondanks volop staan, met name die van het christendom. Hoe zien vrijzinnige interpretaties van oude woorden, verhalen en ideeën eruit? Hier vertrekken we vanuit het vernieuwende werk van de Ierse literatuurwetenschapper en religiewetenschapper Richard Kearney, tevens een centraal figuur in het onderzoek naar verbeelding.
Lesdoel: je verkrijgt inzicht in de diverse wijzen waarop in de actuele theologie, hermeneutiek en godsdienstfilosofie aloude religieuze tradities worden geherinterpreteerd en geactualiseerd.
College 3: Levensloop, ouder worden en versnelling
24 september 2021
In de eerste twee lessen hebben de cursisten een beeld gekregen van hoe de toekomst van de vrijzinnigheid eruit kan zien, en van welke thema’s en kansen daarbij een rol spelen. In de derde les gaan we dit toepassen op een actuele en urgente problematiek: hoe kunnen mensen anno 2019 vormgeven aan hun levensloop in een cultuur van versnelling? En hoe staat het met de mogelijkheid om goed ouder te worden? Het werk van de Duitse socioloog en filosoof Hartmut Rosa is hier de basis. Het thema sluit aan bij de beide promotie-onderzoeken die door de SSVG aan de UvH gestart zijn.
Lesdoel: je verkrijgt inzicht in de diverse discussies in de filosofie en de sociale wetenschappen over versnelling van de levensloop, alsmede over de problematiek van het ‘goede ouder worden’.
College 4: Naar nieuwe vrijzinnige gemeenschappen?
8 oktober 2021
In deze laatste les buigen we ons over de moeilijke maar spannende vragen of, en zo ja hoe er een toekomst is voor religieuze en spirituele gemeenschappen. Het werk van de Franse filosoof en theoloog Jean-Luc Nancy en dat van de Joods-Duits-Amerikaanse filosofe Hannah Arendt zullen nu het startpunt vormen, met hun aandacht voor thema’s als gemeenschap en gemeenschappelijkheid, en het met elkaar delen van de publieke ruimte. We gaan ook in op de ideeën van de Engelse doopsgezinde theoloog Stuart Murray over een ‘postchristelijke kerk’.
Lesdoel: je verkrijgt inzicht in actuele gemeenschapstheorieën, vanuit de godsdienstwetenschappen, de theologie en de politieke theorie.
Herdenken is een confrontatie met het heden
Laurens ten Kate’s nieuwe artikel, geschreven ter gelegenheid van 4 en 5 mei 2020: ‘Herdenken is een confrontatie met het heden’. Het verscheen op de website Nieuwwij.nl. Ten Kate stelt dat de corona-crisis ons uitdaagt om heel anders over vrijheid te denken. Hij gaat ook in op Arnon Grunberg’s 4 mei-lezing in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, waarin hij oproept om herdenking te zien als zelfonderzoek voor ons allen, en niet alleen maar als een mooi ritueel.
Korte informatie over de eerdere basiscursus.