Een geboorteceremonie in de gevangenis

Rebekka Roozendaal werkt als Humanistisch geestelijk verzorger in de gevangenis. Daarvoor gaf ze op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Hogeschool Utrecht onder andere les over het gebruik van creatieve werkvormen en rituelen in de hulpverlening en werkte ze als geestelijk verzorger met jongeren vanuit jeugdzorg op reizen van Zeilschip de Tukker.

Afgelopen jaar nam Rebekka deel aan de eerste lichting van de Celebranten Opleiding. Haar ervaring als geestelijk verzorger, regisseur en ritueelbegeleider combineert ze in Theater Levensecht (tegen de zomer weer online). Hierin delen deelnemers met behulp van theatervormen hun ervaringen en onderzoeken ze waar het hen in het leven echt om gaat, om hun verhalen samen te verbinden in een levensechte voorstelling. Na haar zwangerschapsverlof zal ze haar eigen praktijk uitbreiden naar rituelen rondom zwangerschap en geboorte.

Hieronder beschrijft Rebekka een geboorteceremonie die zij heeft begeleid:

Geboren in een waas van verdriet

Je bent stil en heel erg kwetsbaar

Kijkend naar het heden

Vergeten we het verleden

Met open ogen kijk jij naar de wereld

Jij bent jij, dat is jouw kracht

Een heel klein lichaam

Maar o zo groot wanneer je lacht

De rest van je leven

Zullen wij je liefde geven

Papa en mama zien jou graag gelukkig

Zonder verdriet of pijn

Lieve Davey, wij zullen er altijd voor je zijn

Met dit gedicht heet Anne haar kindje welkom. We zitten in een klein advocatenkantoortje achter het hoge, betraliede raam van een gevangenis. Een TL-buis flikkert boven de grijze tafel met drie plastic stoelen. Maar vandaag staat bovenop die tafel de Maxi-Cosi van Davey. Davey is 8 weken oud. Hij kijkt met grote ogen om zich heen. En de hele sfeer verandert... 

Zijn ouders, ik noem hen Ron en Anne, zouden zelf niet direct voor een geboorteceremonie kiezen. Maar Ron vertelde me hoe jammer hij het vond dat het bezoek steeds over problemen en praktische zaken ging. Hij wilde er graag samen bij stil staan dat ze een gezin zijn. Zo kwamen we tot de boodschap voor deze geboorteceremonie: ‘Je bent welkom lieve Davey. We zijn blij met je en staan samen achter je, ook nu we niet als gezin samen kunnen zijn.’

Dus nu zitten we in die kleine grijze kamer, rondom de Maxi-Cosi. Ik vertel Davey hoe ik zag dat, ondanks de gevangenis, het geluk en de trots van Ron afstraalden toen Davey geboren werd. En ik benoem hoe mooi en belangrijk ik het vind, dat het vanzelfsprekend voor hen is dat Anne achter Ron blijft staan. “Jullie hebben pech met de timing, maar jullie hebben ook geluk. Het is een geluk om geboren te worden bij twee mensen die van je houden en die samen voor je willen zorgen, ook als dat op dit moment praktisch niet kan. Het laat zien dat je uit liefde bent geboren en dat maakt dat ik dit welkomstritueel kan doen.”

Terwijl ik tegen het kind praat kan Ron Anne troosten en delen ze ook de blijdschap als Davey voor het eerst naar zijn vader lacht. Terwijl Anne haar gedicht voorleest, zit Davey bij Ron op schoot. Daarna neemt Anne Davey over en leest Ron zijn brief voor. Zijn brief is één groots welkom welkom welkom! Het is zo emotioneel dat hij even niet naar Anne en Davey kan kijken.

Daarna plakken Anne en Ron hun welkomstwoorden op een groot vel papier met foto’s er omheen. Ze wijzen elkaar op schattige details. Ik krijg een glimp te zien van het gemoedelijke gezinnetje dat ze kunnen zijn. Terwijl ze hartjesstickers opplakken, valt Davey bij mij op schoot in slaap.

Het grote vel papier symboliseert hoe Ron en Anne samen achter Davey staan, al zijn ze fysiek nu van elkaar gescheiden. Om dat te laten zien wordt het papier, heel voorzichtig, door midden gescheurd. Zo kan Ron Anne’s gedicht en foto’s in zijn cel ophangen. Anne en Davey krijgen de helft met Rons welkomstbrief mee naar huis. En als Ron straks vrij komt zal alles worden samengevoegd tot één geheel.

Terwijl we wachten tot de PIW’er Ron ophaalt fantaseren Anne en Ron over een 14-jarige Davey, die op een dag op zolder rondsnuffelt en daar het weer samengeplakte papier vindt. Dan zullen ze hem vertellen hoe ze dit, toen hij nog maar zo jong was, in de bajes, samen voor hem hebben gemaakt.

Rebekka Roozendaal werkt als Humanistisch geestelijk verzorger in de gevangenis. Ze schrijft over een geboorteceremonie die zij heeft begeleid bij de geboorte van Davey. Vader Ron zit in de gevangenis en vond het zo jammer dat het bezoek steeds over problemen en praktische zaken ging. Hij wilde er graag samen bij stil staan dat ze een gezin zijn.