Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke verzorging

• Periode: oktober 2021 – december 2024
• Status: afgerond

De werkplaats is gericht op het vergroten van de aandacht voor zingeving en het professionaliseren van geestelijke verzorging thuis en wordt gefinancierd met de hulp van het ZonMw- programma Zingeving en Geestelijke verzorging.

De Universiteit voor Humanistiek startte op 1 oktober 2021 samen met de Rijksuniversiteit Groningen, de Protestantse Theologische Universiteit en 12 andere maatschappelijke en wetenschappelijke partners, met een landelijke Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke Verzorging. Per 1 oktober 2022 is de Kenniswerkplaats uitgebreid met Zorg voor Zingeving Thuis en zijn nog zeven nieuwe partners aangesloten. De werkplaats is gericht op het samenbrengen en ontwikkelen van kennis over zingeving, het professionaliseren van geestelijke verzorging thuis (GV Thuis) en de zorg voor zingeving in de eerstelijnszorg en het sociaal domein (ZvZ Thuis). Het project wordt gefinancierd met de hulp van het ZonMw- programma Zingeving en Geestelijke verzorging.

De Kenniswerkplaats Zingeving richt zich op vier activiteiten: 

• het opbouwen van een kennisinfrastructuur;
• kennisontwikkeling op specifieke thematieken in leernetwerken; 
• het uitvoeren van effectonderzoek in GV Thuis en overkoepelend onderzoek binnen ZvZ Thuis
• doorontwikkeling van expertise in eerstelijnszorg en sociaal domein. 

Hiertoe worden de kennis en ervaring van allerlei relevante partijen samengebracht. Onderzoekers, professionals en cliënten werken samen in de ontwikkeling van kennis voor onderwijs en de beroepspraktijk. Dit is van grote meerwaarde voor het in ontwikkeling zijnde veld van zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie. 

Kennisinfrastructuur

Via de Kenniswerkplaats wordt de samenwerking tussen opleidings-, onderzoeks- en praktijkorganisaties rondom zingeving en geestelijke verzorging versterkt. De verschillende deelnemende organisaties stellen samen een onderzoeksagenda op voor de geestelijke verzorging thuis, en ook voor andere professies die zorg bieden voor zingeving in de eerste lijn en het sociaal domein. Tegelijk wordt gewerkt aan een centrale vindplaats voor diverse soorten kennis.  

Leergemeenschap

De leergemeenschap bestaat uit 16 leernetwerken die kennis en praktijken ontwikkelen rondom een thema dat relevant is voor de geestelijke verzorging thuis. De onderwerpen van de leernetwerken zijn: 

• mensen met een verstandelijke beperking die zelfstandig in de wijk wonen; 
• morele nood bij veteranen; 
• interprofessionele samenwerking; 
• geestelijke verzorging in het aardbevingsgebied Groningen; 
• levensbeschouwelijke diversiteit en interlevensbeschouwelijke GV; 
• hoop bij mensen met een chronische lichamelijke of psychiatrische aandoening; 
• kinderpalliatieve zorg; 
• laaggeletterdheid en armoede; 
• interprofessionele zingevingszorg;
• dak- en thuislozen met justitiële documentatie;
• dementiezorg;
• zinvolle wachttijd;
• zorg voor zin in inloophuizen;
• zorg voor zingeving voor mensen met migratieachtergrond;
• studenten en jonge professionals;
• jongeren in Limburg en Noord-Brabant.

Effectonderzoek GV Thuis

Het effectonderzoek richt zich op doelen, behoeften, werkwijze en uitkomsten van geestelijke verzorging in de thuissituatie. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande data uit onderzoek naar geestelijke verzorging thuis en uit gegevens uit de leernetwerken, om behoeften van cliënten, interventies van geestelijk verzorgers en uitkomsten daarvan beter in kaart te brengen. Dit alles draagt bij aan meer inzicht in de praktijken van de geestelijke verzorging thuis en de opbrengsten daarvan voor de cliënten en de samenleving. 

Onderzoek Zorg voor Zingeving

Het overkoepelend onderzoek in de uitbreiding van de Kenniswerkplaats bevindt zich rond drie lijnen: zingevingsbehoeften, differentiatie en expertiseontwikkeling.

Brancheprojecten

De brancheprojecten zijn gericht op (door-)ontwikkeling van expertise op het gebied van zingeving in zorg en welzijn. Dit zijn projecten voor zeven beroepsgroepen, gericht op Zorg voor Zingeving in de thuissituatie. In ieder brancheproject werken beroepsverenigingen, praktijkinstellingen, kennisinstellingen en cliëntvertegenwoordigers samen aan drie onderdelen:  

• een behoefteonderzoek rondom zingeving onder cliënten/patiënten en professionals
• een kennissynthese
• de (door)ontwikkeling van een onderwijsmodule

Onderzoekers

• Prof. dr. Gaby Jacobs (projectleider en penvoerder), hoogleraar Geestelijke Verzorging, Universiteit voor Humanistiek
• Prof. dr. J.K. Muthert, adjunct hoogleraar, Rijksuniversiteit Groningen
• Dr. H.J. Olsman, universitair hoofddocent, Protestantse Theologische Universiteit
• Dr. C. Schuhmann,  universitair docent, Universiteit voor Humanistiek
• Dr. A. Visser-Nieraeth, universitair docent, Rijksuniversiteit Groningen
• Ir. V. Vaarten, innovatie en ontwikkeling WMO Radar
• Jorika Baarda, projectmanager Universiteit voor Humanistiek

Partners

• Universiteiten: Protestantse Theologische Universiteit, Radboud Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Tilburg University, Universiteit voor Humanistiek (penvoerder), Vrije Universiteit Amsterdam
• UMC’s: Leids Universitair Medisch Centrum, Radboud UMC, UMC Utrecht
• Hogescholen: Fontys Hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool VIAA, Hogeschool Windesheim
• Beroepsverenigingen: Vereniging van Geestelijk VerZorgers (VGVZ), V&VN, Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV)
• Praktijkorganisaties in zorg en welzijn: Centrum voor Levensvragen Amsterdam-Diemen (NPZA), Gezondheidscentrum evinas, Jeugdhulp Friesland, ’t PGCJ, Projectgroep GV Thuis/Agora, WMO Radar

(Mede)financiering

ZonMw, programma Zingeving en Geestelijke verzorging.

Zie ook

• Website Kenniswerkplaats Zingeving
• LinkedIn-pagina Kenniswerkplaats
• ZonMw-programma Zingeving en Geestelijke Verzorging

Contact

Projectmanager Jorika Baarda, j.baarda@uvh.nl

Voorzitter prof.dr. Gaby Jacobs, g.jacobs@uvh.nl

Algemeen: info@kenniswerkplaatszingeving.nl