De veranderende rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg (afgerond)

• Looptijd: 2015-2018
• Status: afgerond

Onderzoek naar de veranderende rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg, en het programma Vrijwillig Dichtbij onder de loep. 

Eindrapport

In opdracht van de Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk (NOV) verrichtte een team van onderzoekers onder leiding van Evelien Tonkens een monitorend onderzoek naar de veranderde rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg, en de betekenis van verschillende interventies. Het eindrapport werd 1 november 2018 gepresenteerd en heeft als titel  Aan de andere kant van de schutting. Inspelen op de toenemende vraag naar vrijwillige inzet in het lokale sociale domein. 

Download eindrapport

Download publiekssamenvatting

Beschrijving

De herziening van de verzorgingsstaat vraagt aan mensen meer zelfredzaamheid, inzet van het eigen netwerk en de zelforganisatie van burgers. Participatie, zelf doen/zelfzorg, de zelfregie van mensen en hun naasten en het sociale netwerk zijn de centrale beleidstermen. De Wmo 2015, de extramuralisering en het ‘langer thuis wonen van ouderen’ laten nu al een toename van de hulpvraag op lokaal niveau zien en dat leidt tot een groter appèl op de lokale vrijwilligersorganisaties in de zorg en welzijn. 

Niet alleen de uitvoering maar ook bestuurlijk gezien neemt de vraag en complexiteit toe. De Wmo 2015 stelt gemeenten en organisaties voor de uitdaging om meer met minder geld te doen. Dat vraagt om het verkennen, stimuleren, vormgeven en organiseren van de samenwerking tussen de formele en informele zorg op landelijk en lokaal niveau. Het gaat dus niet alleen om de transformatie van de formele zorg maar ook van de informele zorg.

Het programma Vrijwillig Dichtbij stelt zich ten doel om de dertien landelijke vrijwilligersorganisaties slagkracht te geven om lokaal in te spelen op de zich wijzigende en transformerende zorg- en welzijnsuitvoering. De decentralisaties hebben direct invloed op de uitvoering, het samenspel en de verschuiving van werkzaamheden van betaalde werkers en vrijwilligers in het sociale domein.

Om bij deze transities de ondersteuning van de informele zorg te waarborgen is er een investering nodig in:

• deskundigheidsbevordering en begeleiding van vrijwilligers die te maken krijgen met complexe problematiek;
• de transformatie van landelijke organisaties naar organisaties die op lokaal niveau voldoende capaciteit en competenties hebben;
• in een efficiënte samenwerking tussen lokale vrijwilligersorganisaties in zorg en welzijn om de samenwerking tussen formele en informele zorg goed vorm te geven.

Kortom, de landelijk werkende vrijwilligersorganisaties moeten door het Programma VD meer slagkracht krijgen om te hervormen en om hun rol op te pakken bij de decentralisaties. 

Onderzoekers

• Prof. dr.  Evelien Tonkens 
• Prof. dr Anja Machielse
• Dr. Ellen Grootegoed
• en student-assistenten Laurine Blonk en Sanne Wouters

Resultaten

In januari 2018 verscheen een tussenrapportage  Aan de andere kant van de schutting
Lees de samenvatting van de tussenrapportage
Download de tussenrapportage

Op 1 november 2018 werd het eindrapport gepresenteerd op een congres van de NOV.

Een monitorend onderzoek naar de veranderde rol van vrijwilligersorganisaties in de zorg, en de betekenis van verschillende interventies gedaan in het kader van het programma 'Vrijwillig Dichtbij'.