Leergang Anders Leiden

Blok 1a: Introductie: Een geïntegreerde visie op leiderschap

Een theorie van ‘goed’ leiderschap integreert leiderschapsstudies gericht op het ‘technisch kunnen’ met geesteswetenschappen waarin het zoeken naar wijsheid en richting centraal staat. Dit alles begint bij aandacht – bij de manier waarop we kijken, luisteren en werkelijk aanwezig zijn. Aandacht is geen neutrale vaardigheid, maar een vorm van kennen: ze bepaalt wát we zien en hóe we het verstaan.

Blok 1b: Stewardship

Met leiderschap geef je richting aan een organisatie vanuit persoonlijke waarden en overtuigingen. Dat is een intrinsiek ethische aangelegenheid, die voortdurend om interpretatie vraagt. We gaan in op het concept stewardship dat duidelijk maakt dat leiderschap zich altijd voorbij bestaande kaders en grenzen moet bewegen. Je voelt je verantwoordelijk om een bepaalde rol te spelen. Welke rol is dat? Hoe krijg je daar oog voor en welke uitdagingen roept dit op?

Blok 2a: Leiden met karakter

De deugdenethiek – met wortels in de klassieke filosofie en theologie – heeft de afgelopen jaren een opmerkelijke heropleving doorgemaakt, ook binnen de management- en bestuurskunde. We keren terug naar de traditie van de zeven klassieke deugden: wijsheid (prudentia), moed (fortitudo), rechtvaardigheid (iustitia) en zelfbeheersing (temperantia), geloof (fides), hoop (spes) en liefde (caritas). We onderzoeken hoe deze deugden actueel kunnen bijdragen aan zowel effectief als ethisch leiderschap.

Blok 2b: Resonerend leiderschap

In deze sessie bespreken we de problematiek van maatschappelijke versnelling en  vervreemding. Ethisch leiderschap zoekt een weg die niet alleen gericht is op effectiviteit of controle, maar op betekenisvolle verbinding. Wat gebeurt er als je ruimte maakt voor wederkerigheid, vertraging en aanwezigheid? Op basis van het werk van socioloog Hartmut Rosa verdiepen we ons in het concept resonantie: het vermogen tot wederzijdse afstemming. Hier gaan we ook praktisch mee aan de slag.

Blok 3a: Ethische dialoog en besluitvorming

We ontwikkelen een concrete aanpak voor het stimuleren en begeleiden van een ethische dialoog binnen de organisatie. We combineren inzichten uit toonaangevende stromingen in de moraalfilosofie met een toepasbare methodiek voor de praktijk. Deze werkwijze is vervat in een praktisch en beproefd reflectiemodel: de ethische matrix. We maken kennis met dit model aan de hand van een concrete casus.

Blok 3b: Menswaardigheid en de moderne tijd

Wat verstaan we onder menswaardige economie en brede welvaart? We verkennen deze begrippen in het licht van mondiale ontwikkelingen zoals technologische vooruitgang, ecologische druk, polarisatie en economische groei. We introduceren het humanistisch management, een internationale stroming die menswaardigheid centraal stelt in leiderschap en organisatie. We besteden aandacht aan de praktijk van menswaardig leiderschap in interculturele contexten: hoe werk je met culturele diversiteit zonder de kern van menselijke waardigheid uit het oog te verliezen?

Blok 4a: Verandering en groei, een ecologische kijk

Organisaties zijn ‘levende systemen’ die verschillende levensfasen kennen. We staan stil bij het gegeven dat mensen en organisaties altijd onderdeel uitmaken van een omgeving, waarbinnen we arbitrair grenzen trekken. Deze grenzen werken door in hoeverre we verantwoordelijkheid nemen voor onze organisatie en onze omgeving. Leiderschap is ook oog hebben voor die grenzen en ze verleggen wanneer dat nodig is en een grotere of andere verantwoordelijkheid nemen.

Blok 4b: Leiderschap als force for the good

‘Anders leiden’ vraagt om het actief aansturen van transities – juist nu. We onderzoeken hoe leidinggevenden kunnen bijdragen aan impact gedreven organisaties die waarde creëren voor mens en planeet. Hoe geef je richting aan organisaties die maatschappelijke betekenis vooropstellen, en wat betekent dit voor jouw rol als leider? Naast duidelijke keuzes en richtlijnen spelen ook zogenoemde ‘zachte’ factoren een sleutelrol: zingeving, moed, hoop en verbondenheid. Deze elementen vormen het morele en relationele weefsel van leiderschap als force for the good.

Blok 5: Actieplan

We verbinden de kennis en inzichten uit de leergang met jouw persoonlijke uitdaging, zodat je het geleerde ook echt op jezelf en jouw context kunt betrekken. We verwerken dit vervolgens tot een concreet op actie gericht plan, zodat inspiratie ook in resultaat wordt omgezet.