‘Zorgethiek gaat ook over emoties en lichamelijke kennis’

Noralie Schadee, masterstudent Zorgethiek en Beleid

‘Na mijn bachelor Humanistiek twijfelde ik of ik geestelijk verzorger wilde worden en doorgaan met de master Humanistiek. In zorgethiek raakte ik echter pas geïnteresseerd door mijn bachelorscriptie over de rol van vrijwilligers in de hospice, waar ik zelf vrijwilligerswerk deed. Door de keuze voor dit onderwerp deed mijn begeleider Alistair Niemeijer me inzien dat mijn interesse aansloot op de master Zorgethiek en Beleid.'  

Een ander ethisch kader

Al vanuit de filosofieles op de middelbare school was ik bekend met ethische vraagstukken, maar mijn beeld van ethiek was rationeel, het nadenken over het ethisch goede gebeurde in mijn hoofd. Door de master heb ik leren begrijpen ik dat er naast rationele kennis ook een ander soort ethiek bestaat. In de zorgethiek zijn emoties en lichamelijke kennis even goed geldige bronnen van kennis. Dat was voor mij nieuw, want vanouds vond ik dat emoties geen rol bij het denken hadden, en zeker niet bij het vormen van wetenschappelijke kennis. 

Een goed voorbeeld van een situatie waar het emotionele en lichamelijke kennis een rol speelde is een ervaring die ik had toen ik als vrijwilliger in de hospice werkte. Er was een vrouw die zo veel pijn in haar buik had dat ze het haast niet meer volhield. Het was net na het einde van de nachtdienst en de verpleegkundige was er nog niet. Zo bleef ik bij haar zitten, en samen met haar heb ik mijn handen op haar buik gelegd. Dat vond ik een heel emotioneel en moeilijk moment, en tegelijk wist ik dat voor haar zorg droeg op een manier die op dat moment goed voelde. Dat leerde me in te zien dat goede zorg ook kan voortkomen uit de lichamelijke en emotionele ervaring.

Bij de master moet ik wel vaker terugdenken aan dat vrijwilligerswerk. In het vak Ethische competenties in zorg- en welzijnsinstellingen hebben we het gehad over morele dilemma’s die hospicemedewerkers tegenkomen. Dat was voor mij heel herkenbaar, en ik hoopte dat ik moreel beraad met mijn collega-vrijwilligers had kunnen hebben over mijn ervaringen toen ik zelf in de hospice werkte. Dat had me zonder meer geholpen om met moeilijke situaties om te gaan. 

Diversiteit in het curriculum

Als ik een vak zou moeten noemen dat mij in het bijzonder bij is gebleven, dan is dat Zorgethiek zonder grenzen. Zorgethiek zonder grenzen is eigenlijk een tegenbeweging op wat we anders over zorgethiek leren: we hebben literatuur behandeld die kritisch is op de basis waarop zorgethiek gestoeld is. In het vak werden verschillende perspectieven op zorg en zorgethiek naar voren gebracht, zoals Indiaas perspectief op draagmoederschap of uit een inheemse gemeenschap in Canada. Daarin zie je het pluralistische karakter van zorgethiek, en dat de invulling ervan steeds afhankelijk is van de specifieke context. 

Het vak Zorgethiek en beleid in zorg- en welzijnsorganisaties komt weer goed overeen met mijn interesse voor organisaties. Daarin behandelen we nu net kritische inzichten in organisaties. Naast bijvakken zoals Organisaties en zingeving volg ik aanvullend ook vakken op het gebied van organisatiepsychologie aan de Universiteit Utrecht. Mede daarom heb ik besloten mijn masterscriptie pas volgend jaar te schrijven. Het liefst zou ik de scriptie over bestuurscultuur van politieke partijen willen schrijven. Daar ben ik erg nieuwsgierig naar: de politieke kant van zorgethiek. Ik vind het boeiend om te onderzoeken hoe idealen van een organisatie in de praktijk uitwerken. 

De master Zorgethiek en Beleid is een heel passende studie voor mensen die vanuit zichzelf morele sensitiviteit hebben. Waar je ook werkt of bent, kom je situaties tegen waarin je je afvraagt wat de moreel goede manier is om ermee om te gaan. Als dat je bezig houdt, dan is dit de juiste studie voor je. 

Lees meer verhalen van masterstudenten Zorgethiek en Beleid

Lees meer over de master Zorgethiek en Beleid

Noralie Schadee