Opening Academisch Jaar: Kennis die verbindt
De verbindende kracht van kennis is van onschatbare waarde in ons huidige maatschappelijke klimaat, waarin polarisatie een grote rol speelt. Zo benadrukten de sprekers op de Opening van het Academisch Jaar van de Universiteit voor Humanistiek op maandag 1 september.
Het academische jaar werd geopend onder ons nieuwe motto: Kennis die verbindt. Dit motto raakt aan de kern van wie we zijn als universiteit en wat we doen – en waarmee we ons richten op vraagstukken die ertoe doen, zoals sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid en de zoektocht naar zingeving in een veranderende samenleving.
Urgente gesprekken
In haar openingstoespraak benadrukte rector Joke van Saane het belang van het werkterrein van de Universiteit voor Humanistiek:
“Ons onderwijs en onderzoek sluiten aan bij de urgente gesprekken die in de maatschappij gevoerd worden: hoe verhouden we ons tot onderwerpen als klimaatverandering, polarisatie of groeiende ongelijkheid? En hoe gaan we om met ingrijpende gebeurtenissen in het leven, zoals rouw en verlies? Met onze kennisontwikkeling verbinden we niet alleen de Universiteit voor Humanistiek met de samenleving, maar dragen we ook bij aan het ontstaan van nieuwe verbindingen binnen de samenleving.”
Polarisatie doorbreken
Universiteitshoogleraar Evelien Tonkens en universitair docent Annemiek Schilpzand vertelden over de nieuwe universiteitsbrede studiegroep Polarisatie en Verbinding, waarin verschillende vakgroepen, studenten en externe partners zijn vertegenwoordigd. De studiegroep onderzoekt vanuit verschillende wetenschappelijke invalshoeken hoe we polarisatie kunnen doorbreken en nieuwe verbindingen doen ontstaan:
“We willen polarisatie ten eerste begrijpen. Conceptueel, als filosofisch en historisch probleem. En empirisch, als probleem voor burgers en publieke professionals – in bijvoorbeeld onderwijs, geestelijke verzorging, gezondheidszorg, sociaal werk, openbaar bestuur en politiek. Polarisatie als probleem van morele nood van professionals. Onze derdejaars bachelorstudenten gaan daar dit jaar onderzoek naar doen. Ten tweede willen we verbinding bevorderen. Daarom onderzoeken we hoe we polarisatie kunnen doorbreken met verhalen en activiteiten die sociale, temporele en/of ruimtelijke afstanden overbruggen.”
Nieuwe ideeën
Tot slot presenteerden schrijver en publicist Kiza Magendane, promovendus Neeltje Spit, en Robbert Bodegraven, directeur Humanistisch Verbond, onder leiding van hoogleraar Menno Hurenkamp ieder een concreet idee om polarisatie tegen te gaan, waarop wethouder Rachel Streefland reageerde.
Volgens Kiza Magendane is er naast debatten vooral behoefte aan dialoog. Zijn voorstel is op werkplekken dialoogkamers in te richten, waar mensen elkaar kunnen vinden om te praten over actuele onderwerpen. Neeltje Spit droomde van aantrekkelijke ruimtes voor micro-ontmoetingen in wijken, waar mensen kunnen spelen, koken of anders samen werken aan iets tastbaars, en Robbert Bodegraven toonde zich voorstander van canvassen: bij mensen langs de deuren gaan en zo tot gesprekken te komen. Gevraagd naar haar voorkeur zei Rachel Streefland te willen pleiten voor het voeren van “schurende gesprekken op een zachte wijze” op al bestaande plekken zoals bibliotheken of buurthuizen.