Hoe staat het met academische vrijheid in collegezalen in Nederland?

In een nieuwe internationale publicatie schrijft universitair docent Filosofie en Religie Daan F. Oostveen over spanningen rond vrije meningsuiting aan Nederlandse universiteiten.

Het boek How to Develop Free Speech on Campus kwam tot stand naar aanleiding van een workshop aan de Universiteit van Cambridge over religieuze diversiteit en de “seculiere” universiteit. Besproken werden onderwerpen als de cancel-culture, academische vrijheid, en safe spaces, en met name de vraag wat de consequenties zijn voor het hoger onderwijs. De publicatie richt zich vooral op pedagogische uitdagingen voor het debat over vrijheid van meningsuiting in de collegezaal.

Daan Oostveen vertelt over de timing van zijn hoofdstuk, getiteld Free speech and academic freedom in higher education in the Netherlands: pedagogical challenges: “Mijn bijdrage gaat over de situatie in Nederland. Terwijl ik deze bijdrage schreef, werd Nederland geconfronteerd met de impact van de oorlog in Gaza en Israël op de studentengemeenschap in Nederland, zoals bezettingen en de oproep tot academische boycot van de samenwerking met Israëlische instellingen. Dit heeft het debat over academische vrijheid op scherp gezet. Met deze bijdrage hoop ik de spanningen weer te geven in het debat over academische vrijheid in Nederland, maar ook om constructieve voorstellen te doen om het open en kritische debat in de Nederlandse collegezalen te blijven verdedigen.”

Dialoog op de UvH

Daan Oostveen vervolgt: “De kracht van het onderzoek en onderwijs op de Universiteit voor Humanistiek is dat er veel aandacht is voor bestaande en nieuwe communicatie- en onderzoeksmethoden die bijdragen aan dialoog over polariserende onderwerpen. Zowel in onderzoek als in ons vaardighedenonderwijs. Ook organiseren UvH studenten bijvoorbeeld op eigen initiatief elke maand een ‘sharing circle’. Dit is een gesprekssituatie waarin deelnemers in een kring eerlijk en respectvol ervaringen delen terwijl ieder om de beurt spreekt zonder onderbreking.”

Publicatie:

Alison Frances Scott-Baumann (ed.): How to Develop Free Speech on Campus (Edwar Elgar Publishing, 2025, open access).

Lees meer: Bespreking van het hoofdstuk van Daan Oostveen in Science Guide.